شناسایی روش‌های بومی مدیریت خشکسالی مطالعة موردی: شهرستان سرپل ذهاب

Abstract

جوامع روستایی به‌دلیل ارتباط تنگاتنگ‌شان با محیط طبیعی و محدودیت فرصت‌های‌شان از دیرباز در معرض نیروهای مخرب طبیعی به‌ویژه خشکسالی قرار داشتند و کشاورزان هر منطقه به‌تجربه اقداماتی را برای سازگاری و مقابله با آن انجام می‌دهند. هدف کلی پژوهش کیفی حاضر که به‌روش پدیدارشناسی انجام شد، بررسی و شناسایی روش‌‌هایی است که کشاورزان در برخورد با خشکسالی از خود نشان می‌‌دهند. جامعة مطالعه‌شده در این پژوهش را روستاییان شهرستان سرپل ذهاب، که بیشترین خشکسالی‌‌ها را در سال‌‌های اخیر داشتند، تشکیل دادند. افراد مطلع از طریق روش گلولة برفی شناسایی شدند. داده‌‌های تحقیق با روش مصاحبة عمیق و مشاهدة مستقیم جمع‌‌آوری و براساس الگوی کلایزی تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان دادند که کشاورزان روش‌‌های متفاوتی را در مقابله با خشکسالی به‌کار می‌گیرند. برخی از شرکت‌کنندگان در تحقیق حاضر روش‌‌هایی نظیر تغییر الگوی کشت، ذخیرة علوفه، تغییر زمان کاشت و برداشت، تنوع معیشت، ترمیم جوی‌‌های آب و اصلاح شیوه‌‌های آبیاری را به‌منظور سازگاری به‌کار می‌گیرند و از روش‌‌هایی مانند چرای مزارع خشک‌شده، خرید آب، کاهش تعداد دام، قطع درختان و نذر و نیاز کردن به‌‌منظور مقابله با خشکسالی استفاده می‌‌کنند.

Keywords

• پدیدارشناسی
• خشکسالی
• روش‌‌های بومی
• مدیریت خشکسالی