بررسی اثرات چندگانة تعدیل قیمت حامل‌های انرژی بر شاخص‌های عمدة اقتصادی- زیست‏ محیطی در بخش کشاورزی ایران

Abstract

از آنجا که قیمت حامل‌های انرژی در هزینه تمام ‏شده تولیدات کشاورزی سهم مهمی دارد، حذف یارانه حامل‌های انرژی اثرات چندگانه بر بخش کشاورزی می‌گذارد. هدف مطالعه حاضر بررسی آثار اصلاح یارانه حامل‌های انرژی بر میزان تولید محصولات کشاورزی، شاخص قیمت مصرف‌کننده، تقاضای نهاده‌ها و میزان انتشار گاز دی‌اکسید ‌کربن با کاربرد مدل خود‌رگرسیونی برداری با وقفه توضیحی بود. داده‌های مورد استفاده برای دوره زمانی 1367 تا 1394 از بانک مرکزی، مرکز آمار ایران، وزارت نیرو و سازمان خواربار و کشاورزی گردآوری شد. نتایج نشان داد که حذف یارانه برق اثرات منفی اقتصادی بیشتری نسبت به حذف یارانة گازوئیل دارد، به‏ گونه ‏ای که میزان تولید و میزان سرمایه‌ در حذف یارانه برق، به‏ترتیب، با میانگین یک و 13/41 درصد و با حذف یارانه گازوییل، به‏ترتیب، با میانگین 7/0 و 4/20 درصد کاهش داشته و همچنین، شاخص قیمت مصرف‌کننده و تعداد نیروی کار در حذف یارانه برق، به‏ترتیب، با میانگین 3/12 و 38/1 درصد و با حذف یارانه گازوییل، به‏ترتیب، با میانگین 14/3 و 55/0 درصد افزایش یافته است. در بررسی مدل‌های کوتاه‌مدت نیز مشخص شد که اثرات در کوتاه‌مدت شبیه بلند‌مدت ولی با میزان تأثیر‌گذاری کمتری است. براساس یافته‌های تحقیق، پیشنهاد می‌شود که حذف یارانه گازوئیل و برق در بخش کشاورزی به‏ صورت تدریجی انجام شود و همچنین، حذف یارانه گازوئیل نسبت به حذف یارانه برق در اولویت قرار گیرد.

Keywords

• تعدیل قیمت انرژی
• شاخص‌های اقتصادی- زیست‏محیطی
• مدل خودرگرسیونی‌ برداری با وقفه توضیحی