اثر اسید سالیسیلیک و دو رقم فلفل روی رشد جمعیت شته جالیز،Aphis gossypii (Hem.: Aphididae)

Abstract

شته جالیز، Aphis gossypii Glover یکی از مهم ترین شته‌های خسارت‌زا در مزارع و گلخانه‌های فلفل می‌باشد که به دلیل پراکنش وسیع و گستره میزبانی زیاد، از اهمیت اقتصادی ویژه‌ای برخوردار است. در این تحقیق پارامترهای زیستی و تولید‌‌مثلی شته جالیز روی دو رقم فلفل(پولانو و پاپریکا) تیمار شده با هورمون گیاهی اسید سالیسیلیک در شرایط آزمایشگاهی (دمای 25±2 درجه­ سلسیوس، رطوبت نسبی 65±5 درصد و دوره­ نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) قرار گرفت. بر اساس نتایج، استفاده از اسید سالیسیلیک در هر دو رقم مورد بررسی، تاثیر معنی­داری بر بیشتر پارامترهای دموگرافیک شته جالیز در مقایسه با شاهد (محلول‌پاشی با آب مقطر) داشت و طول عمر، طول چرخه زیستی، طول دوره پوره ­زایی، زادآوری و زنده‌مانی شته جالیز را کاهش داد. کمترین و بیشترین طول عمر به ترتیب 91/5 روز (تیمار اسید سالیسیلیک در رقم پاپریکا) و 25/10 روز (تیمار شاهد در رقم پوبلانو) بود. همچنین کاربرد این هورمون تاثیر بسزایی در کاهش پارامترهای نرخ ناخالص تولیدمثل (GRR)، نرخ خالص تولیدمثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت(r) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) آفت داشت. حداقل و حداکثر مقدار r، در تیمار اسید سالیسیلیک رقم پاپریکا و تیمار شاهد رقم پوبلانو (به ترتیب 2570/0 و 4046/0 بر روز) به دست آمد. بنابراین، استفاده از اسید سالیسیلیک می تواند پارامترهای زیستی و زادآوری شته جالیز را روی فلفل به میزان قابل توجهی کاهش دهد و در برنامه ­های مدیریت تلفیقی این شته به‌کار گرفته شود.

Keywords

• اسید سالیسیلیک
• پارامترهای زیستی
• جدول زندگی
• شته جالیز