اطلاعات جغرافیایی (Oct 2010)
نقش انسان در تغییرات محیط طبیعى
Abstract
در قسمت اعظم کره زمین، چشم اندازى که اکنون در معرض دید است عمدتا مصنوع تفکر و ساخته و پرداخته دست انسان است. برخورد و اثر انسان در محیط طبیعى به طور روزمره و آشکار فضاهاى جغرافیایى را دگرگون ساخته است. اثر تجمعى جمعیت انسانى در طول زمان و به ویژه با استفاده از تکنولوژى در دهه هاى پایانى قرن بیستم این تغییرات را بسیار سریع نموده است. چگونگى رابطه انسان با محیط طبیعى در محتواى دانش جغرافیا مورد مباحثات طولانى در سده گذشته قرار گرفته و مکاتب محیط گرائى متمایزى رشد و نمو یافته اند. در آغاز قرن بیست و یکم یکى از رسالت هاى جغرافیا برجسته و آشکار نمودن مشکلاتى است که فرایند حاصل از این تغییرات مى باشد. انسان همچون سایر جانداران، جزئى از محیط زیست است و به هوا، آب و خاک و دیگر موجودات نیاز دارد. به دلیل وابستگى اجزاء کره زمین به همدیگر، هر تغییرى در هر یک از اجزاء کره زمین حاصل شود کل سیستم را در معرض خطر قرار خواهد داد. در حال حاضر مشکلات زیست محیطى بسیار گسترش یافته است. این مقاله با این فرضیه مطرح شده است، که انسان با دخالت و تغییراتى که در محیط طبیعى به وجود آورده، نظام طبیعى را به صورت مصنوع دگرگون ساخته است. این پژوهش با استفاده از روش هاى توصیفى و استنباطى و همچنین روش اسنادى به تجزیه و تحلیل تغییرات محیطى که در چند دهه اخیر با دخالت انسان در ایران اتفاق افتاده است، مى پردازد. تغییر و دگرگونى در جنگل ها و مراتع، بیابان زایى و گسترش بیابان ها و تغییر در گونه هاى گیاهى با ارزش و رخنه بعضى از گونه هاى غیربومى باعث تخریب اکوسیستم هاى حساس شده است. اهمیتى که آموزش و ترویج در به وجود آوردن واکنش هاى اجتماعى مناسب در برابر تغییرات محیطى، و نقشى که مردم در حفظ و احیاء و توسعه و بهره بردارى از منابع طبیعى مى توانند داشته باشند، راهکارهایى است که در این مقاله به آنها پرداخته شده است.
