تاثیر فرمولاسیون‌های خالص و نانوکپسول اسانس Thymus daenensis Celak. روی فراسنجه‌های جدول زندگی شته مومی کلم (Brevicoryne brassicae L.) (Hem.: Aphididae)

Abstract

اسانس­های گیاهی متابولیت­های ثانویه هستند که از گیاهان در برابر طیف وسیعی از بندپایان و عوامل بیماری­زای گیاهی محافظت می­کنند. کپسوله­کردن اسانس­های گیاهی می­تواند باعث افزایش پایداری و اثربخشی این ترکیبات برای مقابله با آفات شود. در مطالعه حاضر، اسانس آویشن­دنایی، Thymus daenensis Celak. (Lamiales: Lamiaceae)، از طریق روش تقطیر با آب جداسازی شده و سپس، نانوکپسول اوره-فرمالدئید اسانس آن با استفاده از روش پلیمریزاسیون درجا تهیه شد. به­علاوه، تاثیر غلظت زیرکشنده 25 درصد (LC25) فرمولاسیون­های خالص و نانوکپسول اسانس آویشن دنایی به روش غوطه­ور کردن برگ روی فراسنجه­های جدول زندگی شته مومی کلم، Brevicoryne brassicae L. (Hem.: Aphididae)، در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج به­دست آمده، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) در تیمارهای فرمولاسیون نانوکپسول، فرمولاسیون خالص، شاهد 1 (آب مقطر به همراه Tween 80 (5/0 درصد)) و شاهد 2 (آب مقطر) به­ترتیب برابر با 16/0، 21/0، 29/0 و 29/0 بر روز بود. مقدار نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) نیز در شته­های تیمار­شده با فرمولاسیون نانوکپسول (17/1 بر روز) به­طور معنی­داری کمتر از شته­های تیمار­شده با فرمولاسیون خالص (24/1) و گروه­های شاهد 1 (34/1) و شاهد 2 (33/1) بود. هم­چنین، نرخ خالص تولید مثل(R0) به­ترتیب در شته­های تیمار­شده با فرمولاسیون­های نانوکپسول و خالص برابر 24/5 و 84/9 پوره به ازای هر ماده بود که به­طور معنی­داری کمتر از تیمارهای شاهد بود. بیشترین و کمترین مقدار زمان یک نسل (T) به­ترتیب در تیمارهای شاهد 2 (25/11 روز) و فرمولاسیون نانوکپسول (32/10 روز) مشاهده شد. بر اساس یافته­های مطالعه حاضر، فرمولاسیون نانوکپسول اسانس آویشن دنایی برای استفاده در مدیریت تلفیقی شته مومی کلم پیشنهاد می­شود.

Keywords

• نانوذرات
• پلیمریزاسیون
• اثرات زیرکشندگی
• حشره‌کش‌گیاهی
• نرخ ذاتی افزایش جمعیت