کاربرد مفهوم زمان‌گرمایی جهت مدل‌سازی پاسخ جوانه‌زنی کلزا (Brassica napus L.) به دما

Abstract

مدل‌های مبتنی بر مفهوم زمان‌گرمایی ابزار مفیدی برای توصیف و پیش‌بینی جوانه‌زنی و رهایی بذر از خواب در رابطه با زمان و دما هستند. هدف از این مطالعه ارزیابی دقت پیش‌بینی رهیافت‌های مختلف زمان‌گرمایی در توصیف جوانه‌زنی سه رقم بهاره کلزا (ساری‌گل، دلگان و RGS003) بود. آزمون جوانه‌زنی برای هر رقم در 11 دمای ثابت 8، 12، 16، 20، 24، 28، 32، 33، 34، 35 و 36 درجه سانتی‌گراد و چهار تکرار انجام شد و کل آزمایش سه مرتبه تکرار گردید. معیارهای نکویی برازش (RMSE و AICc) نشان داد که وقتی Tb (دمای پایه) و θTm (زمان‌گرمایی لازم برای تکمیل جوانه‌زنی در دماهای بیش‌بهینه) برای کل جمعیت بذری ثابت فرض شد و توزیع نرمال برای توصیف تنوع θT(g) (زمان‌گرمایی لازم برای تکمیل جوانه‌زنی هر کسر بذری معین در دماهای زیر بهینه) در دماهای زیر بهینه و Tm(g) (دمای بیشینه برای هر کسر بذری معین) در دماهای بیش‌بهینه به‌کار رفت، مدل برازش بهتر و دقیق‌تری از دوره‌های زمانی جوانه‌زنی هر سه رقم کلزا داشت. Tb برای ارقام ساری‌گل، دلگان و RGS003 به‌ترتیب 66/5، 13/7 و 86/5 درجه سانتی‌گراد برآورد شد. برآورد θTm برای ارقام مختلف بین 62/31 تا 55/34 درجه سانتی‌گراد ساعت متغیر بود. در رقم ساری‌گل θT(50) و Tm(50) به‌ترتیب 27/369 درجه سانتی‌گراد ساعت و 32/34 درجه سانتی‌گراد، در رقم دلگان به‌ترتیب 76/378 درجه سانتی‌گراد ساعت و 98/33 درجه سانتی‌گراد و در رقم RGS003 به‌ترتیب 89/357 درجه سانتی‌گراد ساعت و 42/34 درجه سانتی‌گراد پیش‌بینی شد. دمای بهینه برای درصدهای مختلف جوانه‌زنی (To(g)) ثابت نبود. To(50) برای ارقام ساری‌گل، دلگان و RGS003 به‌ترتیب 85/31، 78/31 و 06/32 درجه سانتی‌گراد تعیین شد.

Keywords

• تابع توزیع تجمعی
• توزیع نرمال
• دمای کاردینال
• شاخص آکائیک
• واحدهای گرمایی