اثربخشی نقاشی درمانی و بازی درمانی بر خلاقیت و مشکلات رفتاری دانش‌آموزان مدارس ابتدایی

Abstract

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی نقاشی درمانی و بازی درمانی بر خلاقیت و مشکلات رفتاری دانش آموزان مدارس ابتدایی شهر تبریز بود. این پژوهش به شیوه نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش­آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش‌آموزان پسر مقطع ابتدایی شهر تبریز در سال تحصیلی 98-1397 بودند. برای انتخاب نمونه از روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای چند مرحله­ای استفاده شد. ابتدا از بین مناطق شهر تبریز، ناحیه 4 انتخاب شده و از بین مدارس آن ناحیه، تعداد سه مدرسه مقطع ابتدایی به صورت تصادفی انتخاب شده و از هر سه مدرسه، از هر کدام تعداد 1 کلاس به صورت تصادفی انتخاب شدند و سپس از بین دانش­آموزان مدارس انتخاب شده تعداد 45 دانش­آموز به صورت تصادفی در 3 گروه، آزمایش اول نقاشی‌درمانی (15 نفر)، گروه آزمایش دوم بازی­درمانی (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. آزمودنی­های گروه آزمایش اول، تحت نقاشی درمانی به مدت 10 جلسه و گروه آزمایشی دوم بازی درمانی، به مدت 10 جلسه قرار گرفته و در مقابل گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه خلاقیت (Abedi, 1993) و پرسشنامه مشکلات رفتاری (Rutter, 1976) بود. تجزیه و تحلیل داده­ها با روش آماری تحلیل کواریانس چندمتغیره و آزمون تعقبی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که نقاشی درمانی و بازی­درمانی بر خلاقیت و مشکلات رفتاری دانش‌آموزان تأثیر دارند (05/0>P). همچنین نتایج آزمون تعقیبی نشان داد که نقاشی درمانی بر خلاقیت و بازی­درمانی بر مشکلات رفتاری دانش­آموزان تأثیر بیشتری دارد (01/0>P). بر اساس نتایج، نقاشی درمانی و بازی درمانی بر بهبود خلاقیت و کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان اثربخش بوده است. در نتیجه ایجاد زمینه های لازم جهت برگزاری جلسات نقاشی درمانی و بازی درمانی در مدارس ضروری به نظر می رسد که این موارد می تواند در بهبود وضعیت روان شناختی و تحصیلی این دانش آموزان موثر باشد.

Keywords

• مشکلات رفتاری
• نقاشی درمانی
• بازی درمانی
• مدارس ابتدایی