علوم و فنون مدیریت اطلاعات (Mar 2022)
خط فارسی در گنج: واکاوی تأثیر مسائل صرف، معنا و رسمالخط بر بازیابی اطلاعات در پایگاه اطلاعات علمی ایران
Abstract
هدف: خط فارسی دشواریهایی دارد که بیتوجهی به آنها، بازیابی اطلاعات را تحت تأثیر قرار میدهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مشکلات خط فارسی در ابعاد صرفی، معنایی و رسمالخط بر بازیابی مدارک پایگاه گنج انجام شده است.روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی بوده که به شیوه کیفی و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا انجام شد. ابزار مورد استفاده، سیاهه وارسی محقق ساخته بود. جامعه پژوهش نیز تمامی مدارک ثبت شده در گنج تا زمان اجرای پژوهش میباشد. نمونهگیری به صورت نمونهگیری معیاری انجام شد. با توجه به دادههای به دست آمده، توصیف و تحلیل انجام گرفت.نتایج: در دسته مشکلات صرفی، تأثیر مسائل و دشواریهای مربوط به صرف یا ساختواژه در بازیابی مدارک و در دسته مشکلات معنایی تأثیر دشواریهایی که از نظر معنا در واژه ابهام یا تفاوت معنایی ایجاد میکنند، بر بازیابی مدارک بررسی شد. در مشکلات رسمالخط، این بررسی برای دشواریهای ناشی از ویژگیهای ریختشناسی و نوشتاری خط فارسی انجام شد.نتیجهگیری: پژوهش حاضر نشان داد مشکلات صرفی، معنایی و رسمالخط، نتایج بازیابی اطلاعات در گنج را تحت تأثیر قرار میدهند. همچنین در این پایگاه در گروه صرفی تنها برای تکواژهای صرفی صفت، و در گروه رسمالخط، برای مشکلات علامت تشدید، جابهجایی «ی» و همزه در کلمات فارسی، نگارش همزه میانی و پایانی با کرسی «الف»، نگارش همزه میانی و پایانی با کرسی «واو»، «حذف یا نوشتن علامت مد» و «نوشتن صامت «ی» بعد از «ه» غیرملفوظ، چارهاندیشی شده و در گروه معنایی به هیچ یک از دشواریها توجهی نشده است.
Keywords