Bilgi Dünyası (Jun 2015)
Kütüphanelerdeki El Yazması Eserlere Yönelik Bir Belgeleme Önerisi: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Nadir Eserler Kitaplığı Örneği=A Documentation Proposal for Manuscripts in Libraries A Case Study: İstanbul University Faculty of Letters Rare Books Library
Abstract
Kütüphaneler geçmişin eşsiz kültürel mirasını günümüze taşıyan önemli kurumlardır. Bu kurumların bünyesindeki tarihi belge niteliğindeki kitap ve el yazması eserler ile yakın geçmişi yansıtan belgelerin gelecek nesillere sağlıklı bir şekilde ulaştırılması için koruma çalışmalarının rolü büyüktür. Kütüphane ortamlarındaki iç konfor (klimatik) koşullarının ideal seviyelere getirilmesi korumaya yönelik çalışmalardandır. Kütüphane yapılarına ve içindeki eserlere sıcaklık, bağıl nem, ışık, radyasyon, toz, titreşim gibi çevresel faktörler; mikrobiyolojik aktivite, böcekler ve kemirgenler gibi biyolojik faktörler, kasıtlı/kasıtsız insan kaynaklı faktörler ile afet faktörleri etki etmektedir. Kimyasal yapıları nedeniyle hasar görebilir nitelikte olan eserler çok çabuk bozulma ya da yok olma tehdidi ile karşı karşıya kalmaktadır. Tüm bu sayılan nedenlerden dolayı iç ortamlarda bulunan kütüphane malzemesinin ölçme, değerlendirme, sürekli izleme faaliyetleri yapılarak bozulma meydana gelmeden önce gerekli önlemlerin alınması sağlanmalıdır. Çalışmada, tarihi bir elyazması üzerinde zaman içinde meydana gelen bozulmaların teşhisine yönelik hızlı veri analizi sağlayan Raman spektroskopik analizleri ile Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) tabanlı bir çözüm önerisi sunulmuştur. Çalışma kapsamında kütüphanelerdeki el yazması eserlerdeki bozulmaların, ortam koşullarına bağlı olarak değişimlerinin Raman spektroskopi yöntemi, CBS, dijital ve optik görüntüleme yöntemleri kullanılarak belgelemesinin yapılması ve ileride bu kayıtların bir veri tabanında toplanması amaçlanmıştır. Bu çalışma sonucunda elde edilen verilerin, teşhis ve restorasyon çalışmalarında dayanak noktası olarak kullanılması kullanılması ve koruma politikalarının geliştirilmesine bir araç olması vurgulanmıştır. Spektroskopik analizler, Raman Spektroskopi Yöntemi ile yapılmıştır. Raman spektroskopisi analizleri ile eserde bulunan pigmentler, CBS Sistemi ile de bozulma oranları yüksek doğrulukla tespit edilmiştir./Libraries are important institutions which transferred unique cultural heritage from past to present. The role of conservation works is essential in transmitting of the books, manuscripts and documents which reflect near past to the next generations in a healthy way. Bringing into the ideal levels of indoor comfort (climatic) conditions is one of the protection studies in the library environments. Temperature, relative humidity, light, radiation, dust, vibration; microbiological activity, biological factors: insects and rodents, intentional / unintentional acts of human-induced factors and disaster factors affect library buildings and collections. The collections which have their vulnerable chemical structure nature are faced with a very quick deterioration or extinction.Due to the all of these reasons, necessary precautions should be taken by measurement, assessment and continuous monitoring of the library materials for indoor environment before any kind of deterioration. In this study, proposal of solution based on Geographic Information Systems (GIS) and Raman Spectroscopic Analysis, which provides fast data analysis for the diagnosis of deterioration occurring over time, has been proposed. It is aimed that deterioration in the manuscripts in the libraries depending on the ambient conditions, by using digital and optical imaging such as Raman Spectroscopy method, GIS and to collect a database of these records for the future studies. Using of data obtained from this study as base in the diagnosis and restoration works and as tool in development of conservation policies are emphasized. Spectroscopic analysis were performed by Raman spectroscopic techniques. According to the Raman spectroscopy results,it was determined that pigments were used for manuscripts.On the other hand, deterioration levels were defined by GIS with high precision.
Keywords
