تعیین حد آستانه تحمل به تنش شوری و برخی ویژگی‌های کمی و فیزیولوژیکی گیاه کاسنی (.Cichorium intybus L)

Abstract

گیاهان دارویی از جمله گیاه کاسنی از گیاهان اقتصادی و ارزشمند بوده که لازم است نسبت به ارزیابی تحمل به تنش این گیاه مطالعات کافی صورت گیرد. به این منظور جهت مطالعه تحمل به شوری گیاه کاسنی آزمایشی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار به‌صورت گلدانی در گلخانه مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 99-1398 انجام شد. تیمارهای پنج سطح شوری آب آبیاری شامل آب شهر (شاهد)، 3، 6، 9 و 12 دسی‌زیمنس بر متر بود. تیمارهای شوری از طریق رقیق‌سازی آب‌شور منطقه اطراف اردکان با آب شرب تهیه شد و بعد از سبز شدن گیاه به مدت 8 ماه بر گیاهان اعمال شد. سپس به‌منظور برآورد آستانه تحمل به تنش شوری و کاهش 50 درصد عملکرد از مدل موس-هافمن استفاده شد. در انتهای آزمایش برخی صفات کمی گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که اعمال سطوح شوری به‌طوری معنی‌داری سبب کاهش تمامی ویژگی‌های موردبررسی شد. به‌طوری‌که افزایش شوری از تیمار شاهد تا شوری 12 دسی‌زیمنس بر متر سبب کاهش 50 درصد ارتفاع بوته، 59 درصد وزن خشک اندام هوایی، 76 درصد وزن خشک ریشه و 72 درصد تعداد آکن در بوته شد. همچنین با افزایش شوری از تیمار شاهد تا شوری 9 دسی‌زیمنس بر متر سبب کاهش 9.68 درصد محتوای آب نسبی و افزایش نشت یونی گیاه به میزان 37.47 درصد شد. افزایش شوری از شاهد تا 12 دسی‌زیمنس بر متر تأثیر معنی‌داری بر کاهش نسبت پتاسیم به سدیم به میزان 96 درصد داشت. کاهش 50 و 100 درصد عملکرد ریشه کاسنی به ترتیب در شوری 5.91 و 14.66 دسی‌زیمنس بر متر حاصل شد. به‌طورکلی با توجه به نتایج به‌دست‌آمده به نظر می‌رسد گیاه کاسنی تحمل بالایی نسبت به شوری ندارد.

Keywords

• محتوای نسبی آب
• نسبت پتاسیم به سدیم
• نشت یونی
• وزن خشک ریشه