Bir Yer, Bir Kadın, Bir Öykü: Meryem Filminde Toplumsal Cinsiyetin Kültürel İnşası

Abstract

Gelenek, görenek ve dini inanç kodlarıyla beslenen ve yapılanan ataerkil toplum, Anadolu'da kadını her yönden kuşatan ve sınırlayan bir sistemin içine hapseder. Kadının üretim sürecine katılım ve dış dünyaya açılımı bilinçli bir şekilde engellenir. Geçmişe dayalı doğal bir süreklilikle beslenen bu hiyerarşik sistem içinde toplumun kadına yüklediği taze gelinlik ve kaynanalık önemli rollerdir. Gerçek yaşam öyküsünden yola çıkılarak senaryolaştırılan Meryem filmi kadının toplumdaki yerini, eğitim durumunu, cinselliğini, özgüvenini, "kızkardeşlik" (sisterhood) yoksunluğunu ve ruhunun derinliklerinde yaşadığı gel gitleri anlatan önemli filmlerden bir tanesidir. Amaçlı örneklem yöntemi ile araştırmaya dahil edilen bu filmde Anadolu kırsalında, Beyşehir'de adetler ve diyalog ile biçimlenen kadınlık durumları ve hiyerarşiyi onaylayan atasoylu evlilik sistemi irdelenerek, içinde yaşadığımız toplumun kadın ve erkeğe yüklediği rollere dikkat çekilecektir. Filmin konusu sıradan insanların sıradan öykülerinden birisi gibi gözükse de, Meryem'in yaşadıkları Anadolu'da yüzlerce yıldır benzerlerinin yaşandığı, bugünde acımasızca yaşanmaya devam eden dramlardan sadece bir tanesidir. Bu makalede, böylesi bir sistem içerisinde kadınların kadın olarak var olabilmesi ve var olmanın dayanılmaz zorluğu film çözümleme yöntemlerinden biri olan feminist çözümleme tekniği kullanılarak bulgulanmıştır.

Keywords

• woman
• gender
• culture
• the movie meryem
• feminist film criticism
• kadın
• toplumsal cinsiyet
• kültür
• meryem filmi
• feminist film eleştirisi