آتش‌سوزی‌ها در توده‌های جنگل‌کاری تنک‌شده و تنک‌نشده در شمال ایران

Abstract

در جنگل‌کاری‌های پهن‌برگ و سوزنی‌برگ، تیمارهای جنگل­شناسی برای افزایش تاب‌آوری از طریق بهبود تنوع ساختاری و کلاسه­ سنی در شمال ایران، اعمال شده است. این تیمارها شامل دست‌کاری‌های مکانیکی مانند تنک‌کردن بود که با تیمارهای کاهش ماده­سوختنی سطحی مانند سوزاندن تجویزی همراه نبود. هدف از این مطالعه تجزیه‌وتحلیل چگونگی اثر تنک‌کردن جنگل­شناسی در سطح توده بر رفتار آتش در مقیاس­ سیمای سرزمین است. از سیستم مدل‌سازی آتش FlamMap با الگوریتم حداقل زمان حرکت (MTT) برای شبیه‌سازی اثر تنک‌کردن بر رشد آتش بر اساس الگوهای مکانی و زمانی احتراق تاریخی و شرایط آب‌وهوا و رطوبت ماده­سوختنی مرتبط در سیمای سرزمین جنگل سیاهکل استفاده شد. شبیه­سازی­ها تحت دو سناریو مختلف رطوبت ماده­سوختنی انجام شد: 1) رطوبت ماده­سوختنی ثابت با تنک‌کردن توده­ها و 2) رطوبت ماده­سوختنی کاهش­یافته با همان درجه تنک‌کردن. نتایج نشان داد که تنک‌کردن به­تنهایی می­تواند تا حدودی در کاهش شدت آتش­ مؤثر باشد، به‌نحوی‌که سهم سیمای سرزمین با مقادیر کم احتمال سوختن، طول شعله شرطی و اندازه آتش، افزایش یافت. این روند در مقادیر زیادتر این مؤلفه‌ها یکسان نبود. اگرچه رطوبت ماده­سوختنی ریز در توده­­های تنک­شده کمتر از توده­­های تنک­نشده بود، این تفاوت رطوبت ماده­سوختنی ناشی از تنک‌کردن توده بر رفتار آتش در سطح سیمای سرزمین تأثیر مهمی نداشت. یافته‌های این مطالعه برای ارزیابی اثربخشی کاهش ماده­سوختنی ناشی از تنک‌کردن (بدون آتش تجویزی) می‌تواند از طریق مدیریت بهتر آتش و ماده­سوختنی و سایر اهداف استفاده از زمین در مناطق مستعد آتش‌سوزی موردتوجه قرار گیرد.

Keywords

• جنگل سیاهکل
• رطوبت ماده‌سوختنی
• تیمار جنگل‌شناسی
• تنک‌کردن
• رفتار آتش