Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica (Dec 2020)
Stosowanie przez sądy administracyjne standardów europejskich w toku rozstrzygania transgranicznych problemów obywatelstwa oraz transkrypcji aktów stanu cywilnego
Abstract
Sprawy dotyczące transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia dziecka, w którym jako rodzice wpisane są osoby tej samej płci, oraz potwierdzenia posiadania przez takie dziecko obywatelstwa polskiego od kilku lat pozostają na wokandzie polskich sądów administracyjnych. Zagadnienie dopuszczalności umieszczenia w polskich księgach stanu cywilnego wpisu osób tej samej płci, jako rodziców dziecka, ma ważkie znaczenie w kontekście kształtowania stosunków społecznych i relacji rodzinnych oraz roli prawa pozytywnego, jako ich regulatora w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości społecznej. Rozstrzygając w sprawach tego rodzaju, sądy stają przed koniecznością rozwiązywania konfliktów czy kolizji nie tylko norm (zasad i wartości) prawa krajowego, ale także kolizji systemów prawnych. W procesie sądowego stosowania prawa ważenia wymagają, z jednej strony, zasada ochrony praw dziecka, a z drugiej – inne podstawowe zasady porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej, tj. fundamentalne zasady ustroju społeczno-politycznego (zwłaszcza wynikająca z art. 18 Konstytucji zasada ochrony małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny, rodziny, macierzyństwa i rodzicielstwa) oraz naczelne zasady rządzące poszczególnymi dziedzinami prawa cywilnego, rodzinnego czy procesowego. Dobro dziecka to konstytucyjna klauzula generalna, której wykładnia powinna odbywać się przez odwołanie do aksjologii konstytucyjnej i całokształtu systemu prawa. Nakaz ochrony dobra dziecka stanowi też nadrzędną zasadę polskiego systemu prawa rodzinnego, której podporządkowane są wszelkie regulacje w sferze stosunków pomiędzy rodzicami i dziećmi. Ważkość tych materii sprawiła, że w orzecznictwie pojawiły się rozbieżności co do dopuszczalności owej transkrypcji z uwagi na klauzulę porządku publicznego. Skład siedmiu sędziów NSA w uchwale II OPS 1/19 przesądził jednak, że polskie prawo nie dopuszcza transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia dziecka, w którym jako rodzice wpisane są osoby tej samej płci.
Keywords
