Turkish Journal of Shiite Studies (Jun 2021)
Taberî’nin Şiilikle İtham Edilme İddiaları ve İddiaların Değerlendirilmesi
Abstract
Tarih boyunca İslam düşüncesine fikirleriyle ve eserleriyle katkı sunmuş pek çok isim teşeyyu‘ suçlamalarına maruz kalmış, bu yolla itibarları zedelenmeye çalışılmıştır. Muhammed b. Cerir et-Taberî (310/923) de bu ithamlara maruz kalan isimlerden biri olmuştur. Taberî’ye fikirleri sebebiyle pek çok mensubiyet atfedilmiştir. Makalede, bazı itikadî ve fıkhî düşünceleri sebebiyle Taberî’nin Şiî olduğunu ileri süren şahıs ve gruplar ile bunların iddiaları ele alınmıştır. Taberî’nin teşeyyu‘ ithamlarına maruz kalmasının arkasında dönemin sosyo-politik ortamının yanı sıra Hanbelîler ve Zahirîler’in mezhep taassubu ve kişisel hasımlıklar da görülmektedir. Bu çalışma Taberî hakkındaki söz konusu iddialara kaynaklık eden bilgileri inceleyerek ona yönelik Şiîlik ithamının tarihsel olarak ne kadar yerinde olduğunu tartışmakta ve bu ithamın sağlam temellere sahip olup olmadığını incelemektedir. Araştırma sonucunda Taberî’ye yöneltilen teşeyyu‘ ithamlarının birer iddiadan öteye gidemediği, hem tarihî hem de ilmî dayanaktan yoksun olduğu tespit edilmiştir. Konuya ilişkin kaynaklardaki bilgiler hemen kabul edilmeyerek farklı teknikler çerçevesinde sağlaması yapıldıktan sonra kullanılmıştır. Çeşitli alanlarda yapılan kaynak taraması sonucunda elde edilen verilerin tarafsız bir şekilde aktarılmasına gayret gösterilmiştir.
Keywords
