Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering (Dec 2020)
KİMYASAL GÜBRE TÜKETİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: BURSA İLİ ÖRNEĞİ
Abstract
Bu çalışmada, Bursa’da 2008 ile 2016 yılları arasında kullanılan kimyasal gübre türleri yapılarına göre sınıflandırılarak yıllık miktarları ve ilçelere göre kullanım miktarları hesaplanmıştır. İlçelerde kullanılan gübre türleri Coğrafi Bilgi Sistemi ile haritalandırılarak tarımsal ürün çeşitleri ile gübre türleri arasındaki istatistiksel ilişkiler korelasyon ve regresyon analizi ile değerlendirilmiştir. Bursa’da nüfus ve ihracatın artması nedeniyle tarımsal üretim ile birlikte gübre kullanımı artmıştır. Azot içeren gübrelerin diğer gübre grupları arasında en yüksek kullanıma sahip olduğu belirlenmiştir. Azotlu (maksimum 82,47 kg/ha- Karacabey), azot, fosfor ve potasyumlu (maksimum 31,59 kg/ha-Karacabey), kalsiyum nitratlı (maksimum 8,1 kg/ha-Yenişehir) ve azot ve fosforlu (maksimum 58,45 kg/ha-Yenişehir) gübrelerin kullanımı en çok Karacabey, Yenişehir, Mustafakemalpaşa ve İnegöl’de bulunmuştur. Triple Süper Fosfat (TSP) (maksimum 12,5 kg/ha-Gürsu) ve Zn’li (maksimum 26,84 kg/ha-Gemlik) gübreler Gürsu, Orhangazi, Mudanya, Gemlik ve İznik’te daha fazla kullanılmıştır. En yüksek korelasyon (r2) değerleri azot, fosfor ve potasyumlu gübreler ile tarla bitkileri ve sebze üretimi arasında (0,423-0,788) bulunmuştur. Ayrıca, azotlu, azotlu ve fosforlu ve azot, fosfor ve potasyumlu gübrelerin bitkisel üretim ile pozitif ilişkili ve üretimde etkili olduğu belirlenmiştir. Bu çalışma yayılı kirlilik kaynağı olan tarımsal gübre kullanımının il bazındaki dağılımının belirlenebilmesi ve kirliliğin azaltılması için yapılabilecek gübre yönetimi çalışmalarına bilgi sağlaması açısından önemlidir.
Keywords
