اثر تنش خشکی و کشت تأخیری بر عملکرد دانه، روغن و ترکیب اسیدهای چرب ارقام کلزا

Abstract

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و کشت تأخیری بر عملکرد دانه، روغن و ترکیب اسیدهای چرب دانه در ارقام پاییزه کلزا، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت ‌پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 95-1393 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل تاریخ کاشت در دو سطح شامل20 مهر (کشت معمول) و 5 آبان (کشت تأخیری)، آبیاری در دو سطح شامل آبیاری کامل (شاهد) و تنش خشکی (قطع آبیاری از مرحله خورجین‌دهی) و نیز ارقام و هیبریدهای پاییزه کلزا شامل Neptune, Elvise, Okapi, Tassilo, GKH0224, GKH2624, GKH3705 بودند. نتایج نشان داد که با قطع آبیاری در مرحله خورجین­دهی، عملکرد دانه، عملکرد روغن، تعداد دانه در خورجین، تعداد خورجین در بوته، محتوای کلروفیل، میزان اولئیک‌اسید و لینولئیک‌اسید کاهش ولی میزان اسید چرب اروسیک واسید‌پالمتیک افزایش یافت. بیشترین عملکرد دانه (5354 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (2443 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری کامل و تاریخ کاشت معمول و کمترین در شرایط قطع آبیاری در مرحله خورجین‌دهی و کشت تأخیری به‌د‌ست آمد. بیشترین میزان اسید‌پالمتیک در کشت تأخیری در رقم GKH3705 در شرایط قطع آبیاری در مرحله خورجین‌دهی و کمترین آن در تاریخ کاشت معمول، رقم Neptune در شرایط آبیاری کامل به‌دست آمد. از نظر تعداد دانه در خورجین، عملکرد روغن، میزان اسیدهای چرب اولئیک و لینولئیک و محتوای کلروفیل، رقم GKH3705 مناسب‌ترین رقم بود. با توجه به نتایج، در تاریخ کاشت تأخیری، رقم GKH3705 در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی توصیه می شود.

Keywords

• اروسیک اسید
• تاریخ کاشت
• عملکرد
• قطع آبیاری
• لینولئیک اسید