پژوهش در نشخوارکنندگان (May 2022)
بررسی گوارش‌پذیری و تولید پروتئین میکروبی جیره‌های دارای چند شکل دانه کتان به‌همراه دو سطح پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای در شرایط برون‌تنی در نشخوارکنندگان
Abstract
سابقه و هدف: بررسی فراسنجه‌های تخمیر به‌روش تولید گاز یکی از روش‌های رایج برای ارزیابی خوراک‌ها می‌باشد و می‌تواند بازتابی از الگوی تخمیر در شکمبه باشد. روش تولید گاز در زمانی نسبتا کوتاه می‌تواند روند تخمیر خوراک‌ها و تعداد زیادی نمونه را مورد بررسی قرار داده و همچنین جهت تعیین کمی‌و‌کیفی نرخ و میزان هضم یک ماده خوراکی بکار رود. در سال‌های اخیر، دانه و روغن کتان به‌واسطه غلظت بالای اسید آلفالینولنیک موجود در آن، به‌طور وسیعی به‌عنوان یک مکمل چربی در جیره‌های نشخوارکنندگان مورد توجه قرار گرفته و استفاده شده‌است. اما یکی از نگرانی‌های بسیار مهم در تغذیه دانه‌های روغنی، اثر منفی اسیدهای چرب غیراشباع آن‌ها بر تخمیر شکمبه‌ای می‌باشد. هدف از انجام این مطالعه بررسی گوارش‌پذیری، تولید گاز و پروتئین میکروبی جیره‌های دارای چند شکل دانه کتان (کتان سالم، کتان آسیاب‌شده و یا کتان اکسترودشده) در سطح 10 درصد ماده خشک جیره و دو سطح بالا (40 درصد از کل پروتئین خام) و پایین (20 درصد از کل پروتئین خام) پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای بود.مواد و روش‌ها: دویست میلی‌گرم نمونه با مایع شکمبه به‌همراه بافر انکوباسیون گردید و تولید گاز در ساعات 2، 4، 6، 8، 10، 12، 24، 36، 48، 72، 96 و 120 اندازه‌گیری شد. جیره‌های آزمایشی 1: جیره شاهد بدون کتان با 20 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای ، 2: جیره شاهد بدون کتان با 40 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای، 3: جیره دارای 10 درصد کتان سالم با 20 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای، 4: جیرهدارای 10 درصد کتان سالم با 40 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای، 5: جیره دارای 10 درصد کتان آسیاب‌شده با 20 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای، 6: جیره دارای 10 درصد کتان آسیاب‌شده با 40 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای، 7: جیره دارای 10 درصد کتان اکسترودشده با 20 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای و 8: جیره دارای10 درصد کتان اکسترودشده با 40 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای بود. یافته‌ها: میزان گاز تولیدی در 96 ساعت با جیره‌های شاهد نسبت به سایر جیره‌ها (8/255 در مقابل 8/217، 1/198 و 4/200 میلی‌لیتر در گرم ماده خشک، 001/0=P) و همچنین با 20 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای (5/255 در مقابل 1/210 میلی‌لیتر در گرم ماده خشک، 049/0=P) بالاتر بود. گوارش‌پذیری حقیقی جیره‌های بدون کتان (684 در مقابل 568، 619 و 538 میلی‌گرم در گرم ماده خشک) و نیتروژن آمونیاکی تولیدی با جیره‌های حاوی کتان آسیاب‌شده نسبت به سایر جیره‌ها (12/1 در مقابل 41/0، 49/0 و 21/0 میلی‌گرم) بالاتر بود (01/0>P) اما نیتروژن میکروبی تولیدی با جیره‌های حاوی کتان آسیاب‌شده نسبت به سایر جیره‌ها پایین‌تر بود (72/2 در مقابل 29/3، 36/3 و 45/3 میلی‌گرم، 01/0>P). ماده خشک ناپدیدشده (6/161 در مقابل 9/149 میلی‌گرم)، نیتروژن متصل به الیاف نامحلول در شوینده‌خنثی (63/1 در مقابل 35/1 میلی‌گرم) و نیتروژن آمونیاکی (76/0 در مقابل 35/0 میلی‌گرم) با 40 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای و تولید نیتروژن میکروبی (48/3 در مقابل 93/2 میلی‌گرم) با 20 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای بالاتر بود (05/0>P). نتیجه گیری: جیره‌های حاوی کتان سالم و اکسترودشده علی‌رغم پایین بودن میزان گوارش‌پذیری آن‌ها، اما تولید پروتئین میکروبی بالاتری را نشان دادند. از طرفی سطح 20 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای نیز بالاترین مقدار تولید گاز و پروتئین میکروبی را نشان داد. بنابراین به‌نظر می‌رسد از نقطه نظر اقتصادی و همچنین عملکرد جیره‌ها، استفاده از جیره حاوی 10 درصد کتان اکسترودشده به‌همراه 20 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه‌ای می‌تواند مفید و موثر باشد.
Keywords
