Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Dec 2018)
Bayburt kuzeyindeki (Doğu Pontidler, Türkiye) Senozoyik yaşlı plütonik kayaçların petrografisi, mineral kimyası ve kristallenme koşulları
Abstract
Doğu Pontidler, Paleozoyik’ten Senozoyik’e kadar farklı yaş aralığı, bileşim ve büyüklüğe sahip pek çok plütona ev sahipliği yapmaktadır. Bu plütonik kütlelerden özellikle Senozoyik yaşlı olanlar, Doğu Pontidler’in güney kısmında yaygın olarak gözlenirken, kuzey kısmında seyrek olarak gözlenirler. Bu çalışmada, Bayburt kuzeyinde yer alan Senozoyik yaşlı Çiçekli, Somarova, Sorkunlu, Şaşurluk, Aydıntepe, Kemerlikdağı ve Pelitli plütonlarının petrografik ve mineral kimyası özellikleri belirlenerek termobarometre hesaplamalarıyla kristallenme koşulları ortaya konulmuştur. İncelenen plütonlar, genelde KD-GB uzanımlı olup, yaklaşık elips şekillidirler. Genellikle yan kayaçlarla dokanakları keskin olup, değişik boyutlu mafik mikrogranüler anklavlar (MMA) içerirler. Petrografik ve mineral kimyası incelemelerinde magma karışımına ait dokusal özellikler saptanmıştır. Modal mineralojik bileşimlerine göre; incelenen plütonlar, gabroyik diyorit, diyorit, tonalit, granodiyorit ve monzogranit bileşimlidirler. Kayaçlarda ince-orta taneli, porfirik, monzonitik, poikilitik, yer yer de mirmekitik ve mikrografik dokular görülür. Labrador ve albit (An68-02), magnezyumlu hornblend ve tremolit (Mg# = 0.6-0.9), diyopsit ve ojit (Wo44-46), klinoenstatit (En53-57) ve Fe-Ti oksit başlıca mineralleri oluşturur. Amfibol, biyotit, klinopiroksen, manyetit ve ilmenit minerallerine göre hesaplanan kristallenme sıcaklıkları 405°C ile 1161°C, basınç değerleri 0.1 ile 2.7 kbar, oksijen fugasitesi (log10 ƒO2) -20 ile -12 ve amfibollerden hesaplanan su içerikleri ise % 2.9 ile 6.8 arasındadır. Tüm bu veriler dikkate alındığında, incelenen plütonların sığ derinliklere (~ 1-8 km) yerleşerek katılaştıkları ileri sürülebilir.
Keywords
