پژوهشی بر شناخت مضامین و نقوش سنگ قبور ایل گوران در شهرستان اسلام آباد غرب(شاه‌آباد سابق)

Abstract

چکیده استان کرمانشاه واقع در غرب ایران، از منظر باستان شناختی و تاریخی، یکی از مهم‌ترین استان‌های کشور به شمار می‌رود. در تعدادی از شهرستان‌های استان کرمانشاه، از جمله اسلام آباد غرب، سرپل ذهاب و کرند غرب، سنگ قبرهایی به یادگار مانده است که، نشان دهنده فرهنگی مشابه و متعلق به ایل گوران در این مناطق است. نکته جالب توجه آن که، بر روی سنگ گورهای این منطقه، تصاویر مختلفی اعم از نقوش انسانی، حیوانی، گیاهی و نیز ابزار و ادوات دیده می‌شوند که، فرهنگ و جهان بینی مردمان این منطقه را بازتاب می‌دهند. نقوش سنگ مزارهای تاریخی ایل گوران کرمانشاه، بازتاب جایگاه اجتماعی و فردیِ متوفی، در جامعه ایلی و روستایی زمان خود بوده است؛ میان خصایل نیکوی انسان خفته در گور و نقوش سنگ مزارها رابطه‌ای مستقیم، وجود دارد که بازماندگان، با برپا داشتن این سمبل‌ها، آن خصایل نیکوی را یادآور می شدند. این گورستان‌ها، متعلق به سده دوازده تا چهارده هجری قمری، یعنی، دوران زند، قاجار و پهلوی هستند. این تحقیق، به روش میدانی و استفاده از منابع مکتوب و مقایسه آن، با قبرهای مناطق دیگر انجام شده است. در این مقاله، سعی شد علاوه بر معرفی محوطه‌های مذکور، به بررسی و مطالعه نقوش سنگ قبرها نیز پرداخته شود و با سایر سنگ قبرهای مشابه و معاصر قبرستان‌های شهرستان ابدانان در استان ایلام، قبرستان دارالسلام در استان فارس و با قبرستان شهرستان کوهدشت در استان لرستان، مقایسه مختصر صورت گیرد.

Keywords

• واژه‌های کلیدی: اسلام آباد غرب
• گورستان
• سنگ قبور
• نقوش تزیینی
• ایل گوران