تدوین و رواسازی پرسشنامه حیا و بررسی ویژگی‎های روان‎سنجی آن

Abstract

حیا یکی از ویژگی‏های شخصیتی و اخلاقی است که زندگی فردی و اجتماعی انسان را تحت‌تأثیر قرار می‏دهد. هدف اصلی این پژوهش ساخت و هنجاریابی پرسشنامه حیا می‏باشد. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی است؛ جامعه آماری این پژوهش تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد بوده‏اند که نهایتاً 400 شرکت‎کننده در مطالعه حاضر به روش نمونه‎گیری در دسترس شرکت داده شدند. برای گردآوری داده‏ها از پرسشنامه 37 سؤالی محقق‌ساختۀ حیا استفاده شد. روایی این پرسشنامه بنابر نظر متخصصان براساس شاخص روایی محتوی (CVI) و شاخص نسبی روایی محتوی (CVR) به ترتیب 80/0 و 65/0 به‏دست آمد؛ همچنین برای بررسی خصوصیات روان‏سنجی سؤال‌ها از عامل‏یابی محورهای اصلی (PAF) با چرخش واریماکس، تحلیل عامل اکتشافی (EFA) و تأییدی (CFA)، ضریب آلفای کرانباخ استفاده شد؛ نتایج نشان داد پرسشنامه 37 سؤالی تدوین‌شده برای سنجش حیا دارای هفت عامل می‏باشد که در مجموع 304/58 درصد از کل واریانس سازه حیا را تبیین می‏کند. هریک از هفت عامل زیر به ترتیب خودکنترلی (739/10)، خودارزنده‎سازی (126/11)، ایدئولوژی اخلاقی (892/7)، رفتار مطابق عرف و هنجار اجتماعی (687/4)، عفت جنسی (334/9)، کلام (499/5)، و عفت در نگاه (028/9) مقدار قابل توجهی از واریانس کل را تبیین می‏کند؛ همچنین ثبات درونی مؤلفه‎های حیا براساس دو شاخص آلفای کرونباخ و امگای مک دونالد بالاتر از 7/0 به‎دست‎آمده که نشان‎دهنده همسانی قابل‎قبول مؤلفه‎های سازه موردنظر است. ضریب آلفای کرونباخ نیز برای هریک از خرده‌مؤلفه‌‏ها به ترتیب خودکنترلی (845/0)، خودارزنده‏سازی (892/0)، ایدئولوژی اخلاقی (909/0)، رفتار مطابق با عرف و هنجار اجتماعی (809/0)، عفت جنسی (961/0)، عفت در کلام (718/0)، و عفت در نگاه (925/0) به‏دست آمد؛ بنابراین مقیاس ساخته‎شده قابلیت سنجش صفت حیا را به‎خوبی پوشش می‎دهد که می‏توان آن را در اندازه‏گیری‏های حوزه شخصیت و موضوعات اجتماعی به کار برد.

Keywords

• ساخت و تدوین
• اعتباریابی
• پرسشنامه حیا
• ویژگی‎های روان‎سنجی