پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام (Mar 2013)
بررسی و نقد تاریخ نگاری محلی اصفهان از آغاز تا سده هفتم هجری
Abstract
اصفهان در دوره اسلامی تا سدهی هفتم از مراکز تمدنی است که از سنت محلی نگاری قابل توجهی برخوردار بوده است. در این مقاله مکتوبات محلی نگاری اصفهان در دو شاخهی تاریخنگاری محلی؛ یعنی نگاشتن کتب تاریخ محلی دنیوی و دینی، به لحاظ کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفته است. کتب بازمانده از دستبرد حوادث و همچنین اشارات و نقل قولهایی که از کتب مفقوده، در کتاب های دیگر باقی مانده است، روی هم رفته، مجموعهای است از آنچه از تاریخنگاری محلی باقی مانده است. با مطالعه و تحلیل این مجموعه، الگووارهای شکلی و محتوای در هر کدام از دو گونه ی محلی نگاری جلوهگر میشود. با مقایسه مجموعه موجودِ محلینگاری اصفهان با مجموعه محلی نگاری موجودِ سایر نقاط ایران و با بهرهگیری از مدل های مستخرج از آن، میتوان به تحلیل چارچوبه محتوایی و ساختاری کتب تاریخ محلی اصفهان اقدام نمود. با استفاده از این تحلیل مشخص شده که هر یک از دو گونه تاریخنگاری محلی اصفهان، ضمن برخورداری از ممیزات و ویژگیهای خاص خود، تا حد زیادی تابع سنت محلی نگاری رایج در سایر نقاط ایران است.