سیاست صلح‌طلبی شاه‌عباس یکم نسبت به دولت عثمانی (با استناد به مکتوبات و معاهدات)

Abstract

در بررسی مناسبات صفویه و عثمانی، معمولاً بر ماهیت ستیزه­جویانۀ آن تأکید شده­ است. با وجود تنش­های مستمر بین دو دولت که از پشتوانه ­های ایدئولوژیک نیز برخوردار بود، صفویان به­ دلایل مذهبی، سیاسی و اقتصادی و ضرورت­ های عینی و عقلانی، از همان آغاز در سیاست خارجی خویش نسبت ­به دولت عثمانی، به­ رابطۀ تعاملی و هم­گرایی مبتنی ­بر صلح و صلاح می­اندیشیدند. از این­ رو، یکی از جنبه ­های مهم روابط صفویه و عثمانی در کنار حالت دشمنی و ستیزه­ جویانه، روابط مسالمت ­آمیز بود که از آن به صلح­طلبی یا صلح­دوستی تعبیر می­شود. این سیاست در مکتوبات ارسالی شاه ­عباس یکم (حک: 995-1038ق/ 1587-1629م) به سلاطین عثمانی و معاهدات منعقده بین دو کشور در این دوره، به ­خوبی نمایان است. در این پژوهش به­ روش توصیفی- تحلیلی، سیاست صلح­طلبی شاه ­عباس یکم در برابر دولت عثمانی با تکیه ­بر متن مکاتبات و معاهدات سیاسی دو طرف مورد بررسی قرار گرفته ­است. یافته ­های پژوهش حاکی از آن ­است­ که راهبرد اصلی سیاست خارجی شاه­ عباس در برابر حکومت عثمانی، اصل صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز و پایبندی به قراردادها و پیمان‌های منعقده با آن دولت بوده ­است. این سیاست متأثر از آموز ه­های دینی و واقع یت­های عینی­ بود که می­توانست بر موجودیت و بقای دولت صفوی تأثیرگذار باشد.

Keywords

• عثمانی
• شاه‌عباس یکم
• صلح‌طلبی
• مکاتبات
• معاهدات سیاسی