ارزیابی تأثیر نحوه ی شکل گیری الگوی جریان بر هیدروگراف خروجی حوضه ی آبریز در شبیه ساز HEC-HMS (مطالعه موردی: حوضه آبریز رود زرد)

Abstract

دست‌یابی به برآورد روان‌آب حوضه، مستلزم شبیه‌سازی هر چه واقعی‌تر فرایند بارش –روان‌آب است. تلاش برای نزدیک نمودن شبیه‌سازی به واقعیت فرایند، همواره مورد نظر محققین بوده است. چگونگی موقعیت اولین نقطه شروع روان‌آب در سطح حوضه، منجر به الگوهای مختلف به‌دلیل شکل‌گیری جریان شده و در نتیجه، در میزان دقت شبیه‌سازی فرایند، موثر است. الگوی تأخیری شکل‌گیری جریان در حوضه آبریز، به‌دلیل فرض تشکیل جریان از مرکز سطح، برخلاف الگوی متعارف در شبیه‌سازی نظیرHEC-HMS، به واقعیت شروع جریان، نزدیک‌تر به‌نظر می‌رسد. در تحقیق حاضر برای ارزیابی الگوی تأخیری، در حوضه آبریز رود زرد، به مقایسه آن با الگوی متعارف در شبیه‌ساز HEC-HMS پرداخته شد. نتایج نشان داد الگوی تأخیری، برخلاف الگوی متعارف، به‌دلیل افزایش تعداد پارامترها، به ازای سه واقعه بارش، دارای مقادیر توابع هدف Nashو PWRMS به‌ترتیب 13/0- ، 37/0 ، 08/0- و 49/2، 35/8، 41/6 می‌باشد که در مقایسه با مقادیر نظیر آن‌ها 57/0، 68/0، 43/0، و 03/1، 96/6، 87/3 در الگوی متعارف، دارای دقت پایین‌تری بود.‌ این در حالی است که تحلیل حساسیت پارامترها نشان داد، نوع الگو، در حساسیت نسبی پارامترها، متفاوت است. به‌طوری‌که در الگوی تأخیری، پارامتر k، در مقایسه با پارامتر CN از حساسیت بیشتری نسبت به حساسیت آن‌ها در الگوی متعارف، برخوردار است. مقایسه دو الگوی انتخابی در برآورد حجم سیلاب، نشان داد که الگوی تأخیری عملکرد مناسب‌تری نسبت به الگوی متعارف دارد.

Keywords

• مدل hec-hms
• الگوی متعارف
• الگوی تاخیری
• بهینه سازی
• تشکیل روان آب