ارزیابی دقّت و کارایی مدل‌های USLE، MUSLE-E،MUSLE-S‌ وAOF در برآورد مقدار فرسایش تک رخداد بارشی (مطالعه موردی : پایگاه تحقیقات حفاظت خاک سنگانه مشهد)

Abstract

برای فائق آمدن بر مشکل عدم وجود آمار مناسب در زمینه فرسایش خاک و تولید رسوب، مدل‌های فرسایش خاک بسیاری توسعه یافته و به عنوان ابزاری مورد قبول در مطالعات فرسایش خاک به کار گرفته شده‌اند. معادله جهانی فرسایش خاک یکی از قدیمی‌ترین مدل‌های تجربی برآورد فرسایش می‌باشد، که بطور متناوب به کار رفته است. دراین تحقیق، دقّت معادله جهانی فرسایش خاک و برخی نسخ آن شامل MUSLE-E ، MUSLE-S وAOF در مناطق نیمه خشک خراسان در مقیاس تک رخداد بارش ارزیابی شد. بدین منظور در کرت‌های آزمایشی پایگاه تحقیقات حفاظت خاک سنگانه- مشهد به عنوان معرّف مناطق نیمه خشک خراسان نسبت به اندازه گیری رسوب ناشی از 20 تک رخداد بارشی اقدام گردید. سپس نسبت به برآورد مقدار فرسایش هر تک رخداد بارشی با استفاده از نسخ منتخب معادله جهانی اقدام و این نتایج با مقادیر رسوب اندازه گیری شده، مقایسه شده و در نهایت کارایی و دقّت مدل‌های مذکور، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ارزیابی در کرت‌های به طول 20 متر نشانگر ارتباط آماری و همبستگی معنی‌دار (ضریب همبستگی 539/0) مقادیر برآوردی روشهای MUSLE-E و MUSLE-S با رسوب مشاهداتی می باشد. همچنین با توجه به عدم وجود اختلاف معنی دار بین نتایج این دو مدل و رسوب مشاهداتی (63/1 t MUSLE-S =، 53/1 t MUSLE-E= ) از یک طرف و مقادیر کم‌تر آماره RRMSE از طرف دیگر ، کارایی این دو مدل در برآورد مقدار فرسایش نسبت به سایر مدل‌ها بیش‌تر می‌باشد. مدل‌های AOF و USLE بدلیل عدم همبستگی مناسب قادر به برآورد مناسب رسوب مشاهداتی نمی‌باشند.

Keywords

• "برآورد فرسایش ورسوب"
• "مدلهای تجربی"
• "کرت های آزمایشی"
• "مناطق نیمه خشک"
• "خراسان رضوی"