بررسی فعالیت‌های کواترنری شاخه‌های گسل خزر در منطقه خلیل‌شهر به‌وسیله روش‌های ژئوفیزیکی رادار نفوذی به زمین و مقاومت‌ویژه الکتریکی

Abstract

با وجود توسعه بسیاری از شهرهای استان مازندران (از جمله خلیل‌شهر و بهشهر در بخش خاوری استان) بر روی شاخه‌های کواترنری گسل خزر، شناخت کامل ساز و کار گسل و نیز آشکارسازی امتدادهای گسل‌های فرعی در مناطق حساس شهری حائز اهمیت است. از طرفی به سبب پوشیده شدن برخی مناطق به وسیله رسوبات هولوسن و نبود رخنمون گسل در بسیاری از مناطق، رویکرد اساسی برای بررسی گسلش، استفاده از روش‌های اکتشافات زیرسطحی به ویژه روش‌های ژئوفیزیکی است. در این مطالعه نخست با بهره گیری از روش مدل‌سازی پیشرو مقاومت ویژه الکتریکی و رادار نفوذی به زمین (GPR)، پاسخ پارامترهای فیزیکی(گذردهی، هدایت و مقاومت ویژه الکتریکی) انواع گسل، درزه و ساختارهای زمین شناسی منطقه خلیل شهر مورد بررسی قرار گرفت. همچنین خطوط برداشت داده‌های واقعی مقاومت‌ویژه و GPR در جهت عمود بر امتداد احتمالی گسل خزر در منطقه خلیل شهر طراحی شد و در نهایت داده‌های مقاومت‌ویژه پس از انجام تصحیحات، با استفاده از روشهای وارون‌سازی مختلف از جمله بهینه‌سازی حداقل مربعات غیر خطی لونبرگ-مارکوارت، اکام و ... مورد پردازش قرار گرفت و در نهایت پس از تلفیق نتایج حاصل با پروفیل های پردازش شده GPR و همچنین اطلاعات زمین‌شناسی منطقه و تفسیر مقاطع، پارامترهای شیب و امتداد شاخه‌های گسل خزر در نرم‌افزار Streonet به نمایش درآمد. پس از تلفیق نتایج حاصل از روشهای رادار و مقاومت ویژه، سه شاخه‌ی جدید کواترنری گسلی در طول مقاطع مقاومت ویژه مشاهده شد. این شاخه ها F1، Fji و Fnm نامگذاری شدند. شاخه-های فرعی، نشان‌دهنده حرکات تکتونیکی جوان گسل خزر بوده که به سبب کشیده شدن امتداد گسل به داخل رسوبات عهد حاضر این حرکات از دید پنهان مانده است. شاخه های گسل خزر در منطقه خلیل شهر دارای امتداد تقریبی خاوری-باختری (N80E) بوده و جهت شیب به سمت جنوب و میزان شیب 45 تا 80 درجه SE برآورد شده است.

Keywords

• "شاخه‌های گسل خزر"
• "کواترنری"
• "مقاومت ویژه الکتریکی"
• "رادار نفوذی به زمین"
• "خلیل‌شهر"