بررسی اثربخشی مداخلۀ مبتنی بر تصمیم بر تبعیت از درمان بیماران دوقطبی نوع II

Abstract

مقدمه: مداخلات مبتنی بر تصمیم، ابزارهایی به نام تصمیم‌یاردارند که رسیدن به تصمیم درمانی مشترک (بین پزشک، بیمار وخانواده) را تسهیل می‌کنند. تصمیم‌یارها در قالب‌های مختلف (مانند کتابچه، وب‌سایت و ...) ارائه می‌شوند. کتابچه «چگونه تصمیمات درمانی مناسب بگیریم؟» ابزاری است که می‌تواند به بیماران دوقطبی نوع II کمک کند تا بین گزینه‌های درمان دارویی و روان‌شناختی دست به انتخاب بزنند و با توجه به اهداف و ارزش‌های خود به تصمیم درمانی برسند. این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی کتابچۀ مذکور بر تبعیت از درمان بیماران دوقطبی نوع II انجام شد.روش: بررسی پیش رو از نوع پژوهش‌های نیمه‌آزمایشی (طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه گواه) بوده و جامعۀ آماری متشکل از تمامی زنان و مردان مبتلا به اختلال دوقطبی نوع II در شهر اصفهان در سال‌های 1401-1402 بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، ۳۰ نفر به‌عنوان نمونه انتخاب و به‌صورت تصادفی به دو گروه ۱۵ نفری (آزمایش و کنترل) تقسیم شدند. شرکت‌کنندگان به پرسش‌نامۀ تبعیت از درمان در بیماری‌های مزمن مدانلو پاسخ دادند. پروتکل مداخلۀ مبتنی بر تصمیم‌، بر اساس کتابچۀ مذکور در چهار جلسه (45 دقیقه) برای بیماران گروه آزمایش اجرا شد. بنابراین، پزشک و روانشناس با توجه به ترجیحات بیمار و مشارکت فعالانۀ وی، درمان دارویی و روان‌شناختی را شروع کردند؛ درحالی‌که اعضای گروه گواه با تصمیمات درمانی گرفته‌شده توسط پزشک یا روان‌شناس خود، روند درمان را آغاز کرده و ادامه دادند. پس از دو ماه از گروه آزمایش و گواه پس‌آزمون گرفته شد. در نهایت داده‌ها از طریق تحلیل کواریانس چندمتغیره مورد تفسیر قرار گرفت.نتایج: یافته‌ها نشان داد، با تعدیل نمرات پیش‌آزمون، بین گروه‌های آزمایش و کنترل در مرحله پس‌آزمون در زیر مقیاس‌های «اهتمام‌، مشارکت، چسبیدن به درمان و تعهد به درمان» تفاوت معناداری وجود دارد. بنابراین، مداخله مبتنی بر تصمیم به ترتیب با مجذور اتای 35/0، 24/ 0، 30/0 و 64/0 بر بهبود مؤلفه‌های تبعیت از درمان شامل «اهتمام، مشارکت ، چسبیدن به درمان و تعهد به درمان» مؤثر است.بحث و نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این مطالعه، می‌توان نتیجه گرفت که مداخلۀ مبتنی بر تصمیم بر اساس کتابچۀ چگونه تصمیمات درمانی مناسب بگیریم؟ گزینۀ مناسبی برای بهبود و افزایش تبعیت از درمان در بیماران دوقطبی نوع II است.

Keywords

• مداخلات مبتنی بر تصمیم
• تصمیم‌یار
• کتابچه
• تبعیت از درمان
• دوقطبی