Kwartalnik Historii Kultury Materialnej (Jan 2017)
Cmentarz parafialny w Opinogórze i kaplica grobowa hrabiów Krasińskich
Abstract
Cmentarz parafialny w Opinogórze został założony w 1824 r. przy kościele projektu nieznanego architekta, fundacji hrabiego Wincentego Krasińskiego z 1822 r. Pierwszy pochówek w Opinogórze miał miejsce w 1822 r. Wówczas złożono trumnę z ciałem hrabiny Marii Urszuli z Radziwiłłów Krasińskiej, żony Wincentego Krasińskiego, w kaplicy grobowej Krasińskich, która funkcjonowała przy kościele. Cmentarz parafialny to ciekawy zabytek architektury sepulkralnej. Do najciekawszych a zarazem najstarszych pomników grobowych należy nagrobek Franciszka barona Girardota ufundowany przez gen. Wincentego hrabiego Krasińskiego, który prywatnie był przyjacielem barona Girardota; wykonał go uczeń Pawła Malińskiego, Józef Czerwiński, nadając mu formę obelisku. Nagrobek baronowej Heleny z Hemmersów de La Haye jest najstarszym zachowanym, pochodzi z 1829 r., jednocześnie jest jedynym z płytą żeliwną i w stylu neogotyckim. Kolejnym jest wykonany z piaskowca pomnik nagrobny ks. Alojzego Ludwika Chiariniego, ufundowany przez Wincentego Krasińskiego najprawdopodobniej w 1832 r. Ma kształt skrzyni ustawionej na cokole; w każdym z czterech narożników umieszczono kariatydy inspirowane sztuką starożytnego Egiptu. Skrzynię zdobi ornament roślinny, nawiązujący w formie do głowicy kolumny. Pomnik nagrobny Tomasza Marii Pasteckiego z pierwszej połowy XX w. jest jedynym zabytkowym nagrobkiem figuratywnym na opinogórskim cmentarzu; pomnik sygnował Roman S. Lubowiecki. Na cmentarzu opinogórskim spoczął także płk. Tadeusz Wyleżyński, adiutant generała Krasińskiego, a później gen. Józefa Chłopickiego i cara Mikołaja I. W kościele opinogórskim na uwagę zasługują epitafia. Pierwszym jest marmurowy pomnik hrabiny Marii Urszuli z Radziwiłłów Krasińskiej, wykonany przez Luigi Pampaloniego w 1841 r. W prezbiterium znajduje się marmurowe epitafium synów Zygmunta Krasińskiego z 1875 r., autorstwa Julesa Franceschiniego. Władysław i Zygmunt zostali tu przedstawieni w scenie apoteozy krzyża. W ścianie nawy umieszczono epitafium hrabiny Amelii z Bronikowskich Załuskiej, autorstwa Konstantego Laszczki z 1899 r. Pod kościołem znajduje się kaplica grobowa przebudowana w latach siedemdziesiątych XIX w. wraz z budową nowego kościoła według projektu Wincentego Rakiewicza, fundacji Róży z Potockich Krasińskiej. Autorem projektu krypt jest Jan Kacper Heurich (starszy). Kaplica grobowa składa się z czterech komór. Ostatnią komorę kaplicy grobowej, w której spoczywają ordynaci opinogórscy wraz z wieszczem Zygmuntem Krasińskim, zdobią trzy płaskorzeźby z brązu ze scenami z dzieł wieszcza: Nie- Boskiej Komedii, Irydiona i Przedświtu zaprojektowane w 1877 r., sygnowane przez Julesa Franceschiniego i E. Grueta. J. Franceschini jest autorem projektu płaskorzeźb (oraz wspominanego epitafium synów poety), zaś E. Gruet wykonał odlew w swojej paryskiej giserni.
