خوانش معاهده 1973 هیرمند با تمسک به اصول تفسیر کنوانسیون وین ۱۹۶۹

Abstract

تالاب‌های بین‌المللی هامون دارای ارزش‌ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست‌بومی و حیاتی هستند. این تالاب‌ها میراث مشترک بشری بوده و حق انکارناپذیری از منابع آبی حوضه آبریز هیرمند دارند. به دلیل ارزش‌های متعدد تالاب‌های هامون در حیات سیستان بزرگ، این مقاله با روش تاریخی-توصیفی-تحلیلی و از طریق استناد به مراجع کتابخانه‌ای، درصدد بازخوانی معاهده 1973 رودخانه هیرمند (مشترک بین ایران و افغانستان) با هدف بررسی حقابه زیست‌محیطی تالاب‌های هامون از تقسیم آب صورت گرفته در معاهده مذکور است. بدین منظور معاهده 1973 هیرمند با استناد به اصول تفسیر در «کنواسیون وین 1969» که از جمله معاهدات قانون‌ساز و حاوی قواعد عام حقوق بین‌الملل حاکم بر معاهدات می‌باشد، تفسیر شده است. تفسیر معاهده 1973 و درک رویه تقسیم آب مشترک رودخانه هیرمند نشان می‌دهد در بیش از 115 سال در مراودات آبی ایران و افغانستان، حقابه زیست‌محیطی هامون‌ها نادیده گرفته شده‌ و حقابه و نیاز زیست‌محیطی تالاب‌های بین‌المللی هامون در مذاکرات منجر به معاهده 1973 و خود معاهده مذکور در نظر گرفته نشده است. از این‌رو، توجه به ارزش حیاتی تالاب‌های بین‌المللی هامون، اتخاذ سیاست‌ها و انجام اقدامات لازم برای تأمین نیاز و حقابه زیست‌محیطی با مشارکت دو کشور کرانه‌ای این تالاب ضروری است و مسئولیتی عرفی در پی دارد.

Keywords

• تفسیر معاهدات
• پروژه دره هلمند
• کمیسیون دلتای رودخانه هلمند