فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک (Jun 2021)
مقاله پژوهشی: ارائه الگوی دفاع نرم جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر گفتمان امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)
Abstract
گفتمان دفاع نرم ج.ا.ایران به‌واسطه جنگ نرم همه‌جانبه دشمن علیه ج.ا.ایران، در حال تکامل و جهت‌دهی خاصی است؛ دغدغه‌ها و تأکیدات فرماندهی معظم کل قوا (مدظله‌العالی) درخصوص در اولویت بودن جنگ نرم دشمن علیه ج.ا.ایران و چگونگی مقابله با آن، موجب شکل‌گیری این پژوهش در ذهن محققین گردید. در عصر کنونی متناسب با گسترش و فراگیر شدن جنگ نرم دشمن، چنانچه ج.ا.ایران تدابیر و منویات مقام معظم رهبری در مورد جنگ نرم و نحوه مقابله با آن (دفاع نرم) به یک الگوی بومی و عملیاتی تبدیل گردد؛ می‌تواند علاوه بر خنثی نمودن راهبردها و الگوهای همه‌جانبه جنگ نرم دشمن، ج.ا.ایران را از حوزه تهاجمی، پیشدستانه و بازدارنده توانمند سازد؛ لذا مسئله تحقیق این بود که ج.ا.ایران برای مقابله با تهدیدات نرم دشمن و اقدامات تهاجمی علیه دشمن در حوزه نرم، الگوی بومی و جامع دفاع نرم مبتنی بر گفتمان امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) ارائه نکرده است. در این مقاله هدف اصلی تدوین الگوی دفاع نرم ج.ا.ایران مبتنی بر گفتمان امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) تعریف گردیده است که متناسب با آن سؤال اصلی، الگوی دفاع نرم ج.ا.ا مبتنی بر گفتمان امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) چگونه الگویی است؟ طراحی گردیده است. پژوهش موردنظر پژوهشی کاربردی، توسعه‌ای و بنیادی است که از روش کیفی بهره گرفته‌شده است؛ این پژوهش با روش داده بنیاد انجام‌شده است و کدگذاری‌ها به‌صورت دستی انجام‌شده است؛ در این تحقیق گفتمان مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) به‌صورت تمام شمار موردبررسی قرار نگرفته است؛ بلکه محققین مداخل ورود به بحث را با احصاء 436 کلیدواژه‌های مرتبط با دفاع نرم ج.ا.ایران، با کمک نخبگان و صاحب‌نظران قرار داده است؛ در فرآیند انجام تحقیق، محققینین با تهیه پرسشنامه‌های تحت عنوان "حساسیت نظری" طی پنج مرحله از 25 نفر از صاحب‌نظران و نخبگان این حوزه به‌صورت هدفمند تا اشباع نظری، توزیع نموده است. محققینین برای تعیین رویکرد دستیابی به مدل، از مدل نظریه داده بنیاد برای تحقیقات اسلامی جناب آقای خنیفر و همکاران که مدلی چهار شاخه‌ای است برای تدوین الگو خود بهره گرفتهاند. مدل به‌دست‌آمده دارای 6 بعد، 45 مؤلفه و 436 شاخص می‌باشد که بر اساس مدل ذکرشده، ابعاد و مؤلفه‌ها در چهار مقوله 1- متغیرهای مؤثر 2- متغیرهای زمینه‌ساز 3- متغیرهای بازدارنده 4- نتایج و پیامدها دسته‌بندی شدند. پس از اضافه نمودن رویکردهای دفاع نرم و راهکارهای دفاع نرم مبتنی بر گفتمان امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) به مدل احصاء شده، علاوه بر تدوین الگو، نظریه دفاع نرم ج.ا.ایران مبتنی بر گفتمان امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) ارائه گردید که درنهایت مدل عملیاتی برگرفته از الگویی نهایی استخراج گردید.
