Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi (Dec 2019)
Biblioteki i bibliotekarze partyjni w województwie warszawskim w latach 1949-1954 w świetle dokumentów Komitetu Centralnego PPR oraz Warszawskiego Komitetu Wojewódzkiego PZPR
Abstract
Artykuł przedstawia sytuację bibliotek działających przy miejskich i powiatowych komitetach PZPR woj. warszawskiego (wg podziału administracyjnego obowiązującego w latach 1946-1954), a także wpływ działalności tych placówek na czytelnictwo członków partii. Podstawę źródłową stanowią różnego rodzaju zachowane w Archiwum Akt Nowych dokumenty Komitetu Centralnego PPR (295/VII/84, 295/X/35) oraz akta Warszawskiego Komitetu Wojewódzkiego PZPR (1734) z Archiwum Państwowego Dokumentacji Osobowej i Płacowej. Zachowane dokumenty, które bezpośrednio dotyczą omawianych bibliotek, pochodzą z lat 1946-1954 r. Sieć bibliotek PPR tworzona była od 1946 r. Jako pierwsza powstała już w lutym 1945 r. biblioteka Komitetu Centralnego PPR. Po utworzeniu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej biblioteka KC PPR oraz biblioteki terenowe weszły jej w struktury. W 1949 r. zostały przypisane do Ośrodków Propagandy Partyjnej poszczególnych szczebli. W woj. Warszawskim w 1949 r. działało 25 takich bibliotek. Według zachowanych dokumentów placówki te nie wpłynęły zasadniczo na podniesienie poziomu czytelnictwa ani lokalnego aktywu partyjnego, ani szeregowych działaczy. Można wnioskować, że niechęć do spraw bibliotek i czytelnictwa, szczególnie na szczeblu gmin i gromad, wynikająca z niskiego poziomu czytelnictwa działaczy partyjnych, znajdowała odzwierciedlenie w funkcjonowaniu zarówno sieci bibliotek partyjnych, jak i powszechnych. Postawa lokalnych działaczy partyjnych przekładała się na podejmowanie przez władze wielu doraźnych i pozornych działań w zakresie rozwoju czytelnictwa.
Keywords
