حقوق اتحادیه اروپا و چالش شناسایی حق مالکیت بر داده ها در عصر اقتصاد دیجیتال

Abstract

پیشرفت سریع فناوری‌های نوین اطلاعاتی و تحلیل داده‌ها موجب آگاهی از ارزش اقتصادی داده‌ و تبدیل آن به نوع جدیدی از دارایی شده است. در اتحادیة اروپا، پذیرش داده به‌عنوان موضوع حقوقی جدید، تحول محسوب نمی‌شود بلکه آنچه تغییر یافته، مفهوم مالکیت است. با تبدیل داده به منبع حیاتی اقتصاد دیجیتال، توسعة قواعد حقوقی ازجمله حقوق مالکیت اهمیت می‌یابد. ازاین‌رو مقالة حاضر ضمن بررسی مفهوم «داده»، در صدد توصیف چالش شناسایی «حق مالکیت بر داده‌» و تحلیل استدلال‌های مخالف و موافق آن برآمده است و وضعیت مالکیت داده را در نظام‌های حقوق مالکیت فکری، حقوق اسرار تجاری، حقوق حمایت از داده، حقوق قراردادها و حقوق رقابت مطالعه می‌کند. ازیک سو نگرش به مالکیت به‌عنوان مفهومی بنیادین، در مورد داده‌ها با ابهام زیادی روبه‌روست و تمرکز بر مالکیت داده‌ می‌تواند نگرانی‌های اقتصادی و پرسش‌های حقوقی جدیدی با خود به همراه ‌آورد. از سوی دیگر، محدودیت در قواعد حقوقی مالکیت داده‌ بیش از این نباید نادیده گرفته شود؛ ساختار نظام‌های حقوقی مذکور نیز مبنای کافی برای حمایت از مالکیت داده‌ها ارائه نمی‌کند. راه‌حل، مقرره‌گذاری داده‌ها مبتنی بر تعریفی روشن از حقوق مالکیت داده‌ است که ضمن احترام به حقوق بنیادین افراد، اسباب موفقیت در اقتصاد دیجیتال را فراهم آورد.

Keywords

• مالکیت
• داده
• مالکیت فکری
• اسرار تجاری
• حمایت از داده
• اقتصاد دیجیتال
• اتحادیه اروپا