سیاست علم و فناوری (Mar 2012)
الگوی مدیریت راهبردی توسعه فناوری در سازمانهای پژوهش و فناوری در صنعت نفت: موردی از پژوهش آمیخته
Abstract
با توجه به عدم توفیق سازمانهای پژوهش و فناوری در ایفای نقش و رسالت خود و در نتیجه عدم اثربخشی آنها از یک سو و افزایش فشارها برای پاسخگویی از سوی دیگر، سازمانهای پژوهش و فناوری نیازمند تقویت مدیریت راهبردی خود به منظور تبدیل شدن به سازمانهای موثر، کارآمد و هدف‌گرا برای نوآوری و توسعه فناوری می‌باشند. براین اساس موضوعی که مطرح می‌شود این است که مفهوم راهبرد در سازمانهای پژوهش و فناوری چیست و الگوی مناسب برای مدیریت راهبردی توسعه فناوری این سازمان‌ها چگونه است. این تحقیق براساس روش «تحقیق آمیخته» از نوع «طرح تحقیق آمیخته اکتشافی متوالی» انجام می‌گیرد. در مرحله اول براساس روش شناسی تئوری برخاسته از داده‌ها به تبیین مفهوم راهبرد در سازمانهای پژوهش و فناوری و ارائه مدلی برای مدیریت راهبردی توسعه فناوری در سازمانهای پژوهش و فناوری مستقل براساس مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته با مدیران و افراد مرتبط، پرداخته شده است. مدل توسعه یافته مبتنی بر رویکرد توانمندیهای پویا به مدیریت راهبردی و مدلی فرایندی است که در برگیرنده شش مقوله اصلی «تعیین حیطه فعالیت و چشم انداز»، «تعیین اهداف دانشی فناورانه سازمان»، «متوازن‌سازی فعالیت‌‌های اکتشاف و بهره‌برداری»، «ره‌نگاشت ترکیبی مسیرهای فناورانه»، «فرایندها، منابع و توانمندیهای سازمانهای پژوهش و فناوری» و «انتقال دستاوردها» است. سپس با استفاده از روش تحقیق مطالعه چند موردی، در مورد یافته‌های سه مطالعه عمیق موردی براساس مدل توسعه یافته در مرحله اول که در سازمانهای پژوهش و فناوری منتخب مرتبط با صنعت نفت به اجرا درآمد به تبیین مدل پرداخته شد و براساس آن شواهدی برای پشتیبانی و تائید مدل توسعه یافته، گردآوری گردید.
