مدیریت اسلامی (Nov 2022)
ارزیابی وضعیت شاخص‌های الگوی حکمرانی اسلامی در نظام مدیریت شهری ایران
Abstract
جهان پر تلاطم امروزی، انگاره‌های گوناگونی در زمینه حکمرانی که تماماً ریشه در تفکرات پوزیتیویسمی دارد و توسعه و کمال را تنها در تأمین نیازهای مادی و دنیوی که اساساً از خرد و باور‌های دوران رنسانس و به‌ویژه انقلاب صنعتی در اروپا بر می‌آید، می‌داند. این در حالی است که دین اسلام با نگاهی همه جانبه، حکمرانی با مفهومی فراتر از بینش مادی گرایانه غربی ارائه می‌دهد که بر پایه کلان‌نظریه "عبادت‌محوری"، که اساس خلقت آدمی می‌باشد، استوار است و در تمامی امور با توجه به "وجود برتر" معنا می‌یابد. پارادایمی که مشتمل از ارتباطات درونی و عمیق آدمی و همچنین ارزش‌های حیات اجتماعی اوست، که در نهایت منجر به عالم بالا که کمال اصلی آدمی است ختم می‌شودمی‌شود. الگویی که این ظرفیت را دارد تا شمول شهروندان را به وجود برتر رهنمون سازد. حال ضرورتأ این پژوهش بر آن است؛ با توجه به ظرفیت بالای الگوی حکمرانی اسلامی، در گام نخست شاخص‌های این الگو را از دل مطالعات و مستندات علمی پیشین شناسایی و سپس با استفاده از آن، نظام مدیریت شهری ایران را که داعیه این نوع از حکمرانی را دارد سنجیده، و درنهایت در صورت وجود انحراف از این بینش اسلامی راه را برای شناسایی موانع آن در پژوهش‌های آتی بگشاید. نتایج پژوهش با توجه به آزمون T تک‌نمونه‌ای در محیط نرم‌افزار SPSS حاکی از آن است که دیدگاه کلی پاسخ‌دهندگانپاسخ‌دهندگان نسبت به عملکرد نظام مدیریت شهری ایران با توجه به شاخص‌های حکمرانی اسلامی نامطلوب می‌باشد و انحراف میانگین تمامی شاخص‌های مستخرج منفی می‌باشد و بیانگر ضعف، انحراف و گاهاً خروج از خط سیر این بینش الهی در حوزه مدیریت شهری ایرانی است. این نکته قابل ذکر است، تاکنون عمده پژوهش‌های صورت یافته در حوزه مدیریت اسلامی تنها به شناسایی و استخراج شاخص‌ها پرداخته؛ و ارزیابی وضعیت سیستم مدیریت اسلامی کشور حلقه مفقوده این‌گونه پژوهش‌ها می‌باشد. لذا توصیه می‌گرددمی‌گردد با توجه نتایج به‌دست‌آمده؛ در جهت کاهش این انحرافات و بازگشت به این اندیشه توحیدی، در پژوهش‌های آتی در پی شناسایی موانع و محدودیت‌های استقرار و پیاده‌سازی این نوع از حکمرانی در موضوع مورد مطالعه بود.
