Eskiyeni (May 2015)
İdealizmden Realizme Esir Hukukunun Değişim Süreçleri
Abstract
Bu makalede İslam fıkhının esirlerle ilgili hükümleri ele alınmaktadır. Öncelikle konunun Kur’an ve sünnette nasıl ele alındığı tespit edilmeye çalışılmış, daha sonraki uygulamaların Kur’an ve sünnet hükümleriyle örtüşüp örtüşmediği gözlemlenmiştir. Genelde fukaha bu konuyu sultanların takdirine havale etmiştir. Fakat konuyla ilgili kanaatlerini ortaya koymaktan ve hatta bazen nasların açık hükümlerini zoraki yorumlara tabi tutmaktan da geri durmamıştır. Erken dönemlerde Kur’an ve sünnetin ahkâmına dayanarak karşı çıkanlar olmuşsa da esirin öldürülmesine veya köleleştirilmesine engel olunamamıştır. Sonuçta esirin öldürülmesi veya köleleştirilmesi en önemli seçenek haline gelmiş ve fidye karşılığı bile salıverilmeleri caiz görülmemiştir. Esirlerin karşılıklı veya karşılıksız salıverilmesini öngören ayet ve onun uygulamasına dönük sünnetteki bütün örnekler mensuh sayılmıştır. Sonraları İbn Hümam gibi bu anlayışa karşı çıkan bazı muhalif sesler yükselse de buna itibar edilmemiştir.
