Zeszyty Prawnicze (Jul 2024)
PRAWO O OCENACH ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO JAKO DZIEDZINA MULTIDYSCYPLINARNA
Abstract
Normy jakości poszczególnych elementów środowiska, których dochowanie weryfikowane jest w toku postępowań w przedmiocie oceny oddziaływania przedsięwzięć na środowisko, mają charakter zróżnicowany w zależności od metodologii oceny stanu środowiska lub jego poszczególnych elementów oraz metodologii oceny oddziaływania na dany element środowiska. Generalnie można wyróżnić normy ilościowe (parametry emisyjne i imisyjne) oraz jakościowe (właściwy stan ochrony siedlisk i gatunków, właściwy stan parametrów hydromorfologicznych, stan walorów krajobrazu itd.). Weryfikacja wskazanych norm następuje w praktyce na podstawie dokumentacji przedkładanej w postaci materiału dowodowego ze wszystkimi tego skutkami w zakresie reżimu oceny dowodów w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym. Metodologia oceny stanu elementów środowiska oraz oddziaływania przedsięwzięć jest zróżnicowana, w szczególności w zależności od poziomu zaawansowania sieci Państwowego Monitoringu Środowiska, dostępnej wiedzy, instrumentów inżynieryjnych, a także od wytycznych i praktyki Komisji Europejskiej/krajowych organów administracyjnych. Materiał dowodowy na potrzeby stosownych postępowań administracyjnych opracowywany jest na styku między innymi nauk fizycznych, chemicznych, biologicznych, hydrobiologicznych, hydrogeologicznych oraz ekonomicznych. Nierzadko prowadzone analizy wykorzystują zaawansowane technologie modelowań matematycznych, których założenia są następnie przedmiotem postępowania wyjaśniającego w indywidualnych sprawach administracyjnych. Problematyka ocen oddziaływania na środowisko jest zarazem swoista i charakterystyczna dla prawa ochrony środowiska, stanowiąc jednocześnie w jego ramach instytucję rozumianą jako złożony w oparciu o rozmaite relacje zespół powiązanych ze sobą funkcjonalnie norm społecznych skorelowanych przez wspólny cel i wartość, przypisaną tej instytucji jako takiej, trwający w czasie i ewoluujący bez utraty swej integralności. Nie przeczy temu założenie badawcze, że system norm prawnych, które tworzą tę instytucję od strony materialnej, procesowej i ustrojowej, stanowi jednocześnie wyspecjalizowaną dziedzinę prawa ochrony środowiska o multidyscyplinarnym (wielobranżowym) charakterze. W konsekwencji w analizę tych oddziaływań na różnych poziomach wpisana jest ich ocena z perspektywy różnych, wskazanych wyżej nauk i dziedzin wiedzy, co znacznie komplikuje proces podejmowania decyzji w tego typu sprawach, a następnie proces ich weryfikacji w ewentualnych postępowaniach sądowych. Celem niniejszego artykułu jest więc weryfikacja postawionego wyżej założenia badawczego poprzez zilustrowanie złożoności zagadnienia stosowania materialnych i procesowych norm prawa ochrony środowiska z perspektywy multidyscyplinarnego charakteru analiz koniecznych do dokonania w toku procesu decyzyjnego oraz przedstawienie wniosków odnośnie do efektywności regulacji prawnośrodowiskowych i procesowych dotyczących realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
Keywords
