Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Mar 2022)
ROMA HUKUKUNDA GLADYATÖRLERİN VE PROFESYONEL ATLETLERİN HUKUKÎ STATÜLERİ
Abstract
ÖZ: Romalıların gladyatörlerle ilgili olarak genellikle ikircikli bir yaklaşımlarının olduğu görülmektedir. Roma toplumunda gladyatörlere bir yandan hayranlık duyulmakta diğer yandan ise gladyatörler toplumdan dışlanmakta ve hukuken çeşitli kısıtlamalara tâbi tutulmakta ve şerefsiz (infamis) ilân edilmekteydiler. Özgür ve Roma vatandaşı olup gönüllü olarak bir sözleşme (auctoramentum) ile para karşılığında gladyatörlük yapmak isteyen bir kimse şerefsiz ilân edilerek çeşitli kısıtlamalara tâbi olmanın yanı sıra köle benzeri bir statüde olmaya katlanmak zorunda kalırdı. Antik çağda profesyonel atletlerin durumlarına yönelik olarak ise hukukî metinlerde birbiriyle çelişen ifadelerin yer aldığı görülmektedir. Bu çelişkiler nedeniyle günümüzde gösterdikleri faaliyetlerin birbirine benzediği tartışmalı olsa da daha çok vurgulanmaya başlayan bu iki gruptan profesyonel atletlerin durumlarının gladyatörlerle benzerlik gösterip göstermediği hakkında soru işaretleri oluşması muhtemeldir. Çalışmamızda gladyatörler ile profesyonel atletlerin hukukî statülerinin ele alınıp karşılaştırılması amaçlanmıştır. Gladyatörler ve profesyonel atletlerin toplumsal ve hukukî konumları bakımdan aralarında çeşitli benzerlikler bulunsa bile, konuya ilişkin metinler incelendiğinde, gladyatörlerin aksine profesyonel atletlerin kural olarak şerefsizlikle (infamia) damgalanmadıkları tespit edilebilmektedir. Profesyonel atletlerin hukukî durumuna yönelik farklı metinler arasındaki çelişkili ifadelere rağmen bu iki grubun hukukî statüleri arasında benzerlikten çok farklılıkların bulunduğu söylenebilecektir. ABSTRACT: The Romans had ambivalent attitudes to gladiators. On the one hand the Roman society admired and glorified the gladiators, but on the other hand the gladiators were excluded from the society, were subject to various legal restrictions and branded with infamy (infamia). A freeborn Roman citizen who bound himself with a contract (auctoramentum) to fight in the arena as a gladiator in return for money had to endure a slave-like status. When it comes to the status of the professional athletes in antiquity, it can be observed that there are some contradictions in the legal texts concerning their status. Due to these contradictions it may be questioned whether there are any similarities between the status of these two groups of people. The aim of this essay is to approach and compare the legal status of the gladiators and the professional athletes. Although there are some similarities between the social and legal status of the gladiators and the professional athlethes, it can be said that unlike the gladiators the professional athletes aren’t branded with infamy. Despite the contradictions in the legal texts concerning the legal status of the professional athletes it can be claimed that there are more differences than similarities between the legal status of these two groups of people.
Keywords
