منظر (Sep 2022)
راهبردهای بهسازی رودخانه‌های شهری فصلی در برابر مخاطرات محیطی با رویکرد تاب‌آوری اکولوژیک
Abstract
در دنیای در حال تغییر امروز، تاب‌آوری پاسخی به شرایط عبور از بحران در برابر مخاطرات محیطی است. رودخانه‌های شهری فصلی یکی از عوامل ایجاد مخاطرات محیطی در شهرها هستند که هویت متغیری در زمان خشکسالی و سیلابی دارند. آنها غالباً به کانال‌هایی جهت مهار سیلاب تبدیل شده‌اند و هویت اکولوژیک خود را ازدست‌داده‌اند. پژوهش درخصوص چگونگی تأثیر رویکرد تاب‌آوری جهت حفظ اکوسیستم رودخانه‌های فصلیِ شهری در برابر مخاطرات محیطی، بهترین راهبرد جهت تاب‌آوری منظر رودخانه‌های شهری فصلی و چگونگی راهکارها جهت تحقق این راهبرد، پاسخی به شرایط عبور از این بحران است. در این پژوهش در رویکرد تاب‌آوری، حوزۀ اکولوژی موردتحلیل و نقد قرار گرفته است تا رودخانه‌های شهری بنابر ساختار اکولوژیک خود حفظ شوند. براساس مرورادبیات تحقیق در دو حوزۀ تاب‌آوری و اکولوژی، اصول و مؤلفه‌هایی به‌دست آمده که به روش قیاسی-استنتاجی موردنقد و تحلیل قرار گرفته‌اند. در نتیجه بهترین راهبردِ کلان جهت تاب‌آوری اکولوژیک رودخانه‌های شهری فصلی، بهسازی رودخانه مبتنی‌بر فرایند با توجه به ساختار اکولوژیکِ اکوسیستم رودخانه است که به‌واسطۀ راهبردهایِ خُرد امکان‌پذیر میگردد. شناخت دلایل اصلی تخریب یا تغییراکوسیستم، تعیین فرایندهای فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی، مدیریت پایدار آبخیزداری، افزایش انعطاف‌پذیری اکوسیستم رودخانه در مواجهه با مخاطرات محیطی آینده، جلوگیری از تداخل انسانی درفرایندهای طبیعی و ایجاد تعادل جدید بین نیازهای اقتصادی-اجتماعی از آن جمله هستند. دست‌آورد نهایی این پژوهش، تدوین راهکارهایی جهت ایجاد تنوع در گونه‌های گیاهی و جانوری در بستر رودخانه، ایجاد مدولاریتی در پهروهای اکولوژیکیِ اکوسیستم رودخانه، بهسازی سرویس‌های اکوسیستم رودخانه، تحدید و کنترل متغیرهای اکولوژیکی رودخانه، انطباق بهسازی رودخانه با متغیرهای کلیدی با اثرگذاری تدریجی و آهسته، تدوین قوانین مبتنی‌بر عدم تداخل انسانی در ساختار اکوسیستم رودخانه، ایجاد آگاهی فرهنگی در همین زمینه با استفاده از سرمایه‌های اجتماعی و نوآوری اکولوژیکی در ایجاد شرایط پایدار پس از بحران و اختلالات است.
Keywords
