پژوهشنامه علم سنجی (Sep 2020)
استفاده از مدل مارپیچ چهارگانه (کوآدراپل هلیکس) در ارزیابی پژوهش
Abstract
هدف: دگرسنجی، روشی مکمل برای ارزیابی عملکرد آکادمیک پژوهشی افراد، سازمان‌ها، نهادها و کشورها در رسانه‌های اجتماعی است. نظر به حجم بالای داده‌های مربوط به تعاملات مرتبط با بروندادهای دانش و فناوری، بدیهی است که از مدل‌های دقیق برای تحلیل و تصمیم‌سازی استفاده شود. مدل کوآدراپل هلیکس (مارپیچ چهارگانه) با رویکرد سنجش، تحلیل و توسعه هم‌افزایی، بروندادهای پژوهشی را در تعامل با چهار فضایِ نوآوری، دانش، تفاهم و دولت (به‌عبارتی دانشگاه، صنعت، دولت، جامعه و رسانه) بررسی می‌کند و در این مدل به «فضای نوآوری» توجه ویژه‌ای شده است. روش‌شناسی: پژوهش حاضر، با استفاده از دگرسنجی نشریات در رسانه‌های اجتماعی بر اساسِ این مدل، تعاملات پژوهش‌های هشت کشور اسلامی در حال توسعه (دی 8) ایران، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، اندونزی، مالزی، مصر و نیجریه را بررسی کرده است. یافته‌ها: نتایج نشان دادند پژوهش‌های حوزه علوم پزشکی در تمامی کشورها در شبکه‌های اجتماعی بسیار مورد توجه بوده‌اند؛ اما پژوهش‌های ترکیه، ایران و پاکستان بیشتر از سایرین با اقبال مواجه شده‌اند. نتیجه‌گیری: تعامل پژوهش در چهار فضای این مدل در کشور ایران منحصر به علوم پزشکی و زیست‌شناسی، و در مصر (علوم پزشکی، مهندسی مواد، علوم اطلاعات، فیزیک، زیست‌شناسی، شیمی و فیزیک)، نیجریه (علوم پزشکی، روان‌شناسی، کشاورزی، علوم اطلاعات و کامپیوتر، زیست‌شناسی و شیمی) تنوع حوزه‌ها به نسبت شبکه‌ها از سایرین بیشتر بود. همچنین مندلی و توییتر از میان شبکه‌های اجتماعی، در بیشتر کشورها نقش مهمی در برقراری تعاملات خصوصاً در دو فضای نوآوری و دانش داشته‌اند.
Keywords
