بررسی پیامدهای اجرای طرح‌‏های آبیاری تحت فشار و اثر آن بر رضایت و استمرار استفاده از آن در استان قزوین

Abstract

تحقیق حاضر با هدف بررسی پیامدهای اجرای طرح‌‏های آبیاری تحت فشار و اثر آن بر رضایت و استمرار استفاده از آن در استان قزوین، به روش پیمایشی انجام شد. ابزار اصلی جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه، روش جمع‌آوری داده‌ها مطالعه اسنادی و مصاحبه و جامعه مورد مطالعه این پژوهش در برگیرنده تمام کشاورزانی بود که از سال 1394 تا پایان سال 1397 سیستم آبیاری تحت‏‌فشار را در مزارع خود پیاده کرده بودند (477=N). بر اساس جدول نمونه‌‏گیری کرجسی و مورگان حجم نمونه 214 نفر تعیین شد و برای تجزیه و تحلیل و توصیف داده‌ها علاوه‏بر آماره‌های پراکندگی و مرکزیت، از ضریب تغییرات و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. در این تحقیق ادراک کشاورزان در سه زمینه پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و محیط‏‌زیستی ناشی از اجرای سیستم آبیاری تحت فشار بررسی شد. نتایج نشان داد، به‏‌طورکلی میانگین ادراکی کلی کشاورزان در ارتباط با این سه بعد بالاتر از مقدار متوسط بود (میانگین هر بعد بالاتر از 3). از دیدگاه پاسخگویان مهمترین پیامدهای اجتماعی اجرای سیستم‏‌های آبیاری تحت فشار «کاهش مهاجرت روستاییان»؛ «ایجاد حس رقابت سازنده بین کشاورزان برای استفاده از این سیستم‏ها» و «پایداری و استمرار شغل کشاورزی در منطقه و امید به آینده کشاورزی» است، مهمترین پیامدهای اقتصادی شامل «مدیریت مصرف بهینه آب»؛‌ «بهبود کمی تولیدات کشاورزی» و «افزایش سرمایه‏‌گذاری در مزرعه» و مهمترین پیامدهای محیط‏زیستی شامل، «امکان توزیع یکنواخت نهاده‌‏های تولید از طریق مخازن»؛‌ «افزایش حاصلخیزی خاک و پایداری منابع آب و خاک» و «امکان آبیاری در تپه ماهورها و شیب‏‌ها» بودند.

Keywords

• مدیریت آب
• سیستم‌‏های آبیاری تحت فشار
• پیامد
• رضایت
• استان قزوین