مفاهیم غنایی منظومه مجنون و لیلی امیر خسرو دهلوی با تاکید بر جلوه های مادی معشوق در تطبیق با لیلی و مجنون مصور خمسه نظامی

Abstract

مفاهیم غنایی در ادبیات شرق به­ویژه ادب فارسی جایگاه ویژه­ای دارد. تا جایی­که هر کس بارقه­ای از عشق در دلش یافته بی­درنگ سراغ شعر و ادبیات رفته است. امیر خسرو دهلوی و نظامی گنجوی از شعرایی هستند که مفاهیم غنایی یکی از موضوعات اصلی آثارشان است. بن­مایه­ی عشق مجازی از مضامین شعری منظومه­های امیرخسرو دهلوی بوده است. امیر خسرو دهلوی و آثارش جایگاه والایی در ادب غنایی فارسی دارد. هر چند در هر دوره­ای از سبک­های رایج فارسی این بن­مایه­ها دستخوش تغییرات بوده­اند اما نگاه دهلوی به عشق ادامه­ی همان نگاه شاعران سبک عراقی است که با تلفیقی از عشق حقیقی و مجازی است. بررسی مفاهیم غنایی در اشعار امیرخسرو از نقطه نظر وسع آثار غنایی دارای اهمیت بسزایی است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر داده­های منابع کتابخانه­ای انجام شده است. یافته­های پژوهش حاکی از این است که مفاهیم غنایی در منظومه­ مجنون و لیلی امیر خسرو دهلوی، پاک و عاری از هر­گونه لاابالی­گری است و بسته به حالات روحی و روانی شاعر گاه با معشوقی مهربان و رئوف و گاهی معشوقی متکبر و بی­توجه به عاشق است. این مفاهیم غنایی را می توان در منظومه لیلی و مجنون نظامی و نگاره­های موجود در آن نیز مشاهده کرد.اهداف پژوهش:1.بررسی مفاهیم متعالی انسانی در آثار منظوم امیرخسرو است.2. بررسی جلوه­های مادی معشوق در منظومه لیلی و مجنون امیر خسرو دهلوی و نظامی.سؤالات پژوهش:1. مفاهیم غنایی منظومه­های امیر خسرو با تأکید بر جلوه­های مادی معشوق چگونه است؟2. جایگاه جلوه­های مادی معشوق در منظومه لیلی و مجنون امیرخسرو دهلوی و نظامی چگونه است؟

Keywords

• مفاهیم غنایی
• منظومه مجنون و لیلی
• امیر خسرو دهلوی
• خمسه نظامی