Stanovništvo (Dec 2023)
Stavovi o reprodukciji stanovništva u delima Svetozara Markovića
Abstract
Svetozar Marković eksplicira stav da se reprodukcija stanovništva analizira kao važno društveno pitanje. U "teoriji o umnožavanju ljudstva", koja je nastala kao kritika Maltusovih teorijskih shvatanja, polazište čini razmatranje odnosa demografskog rasta i ekonomskog i tehnološkog razvoja. U skladu sa socijalističkim i marksističkim shvatanjima Marković analizira komponente i dinamiku rasta stanovništva i determinističku osnovu modela reprodukcije. Demografski rast jedne populacije treba da bude ekonomski racionalan, ali isto tako treba da se store uslovi humanizacije reprodukcije stanovništva. Proces emancipacije žene, kao subjekta rađanja, poboljšanje njenog socijalnog statusa u ekonomskom, političkom i kulturnom smislu, uz akcenat na jačanje procesa obrazovanja predstavljaju polaznu osnovu za staranje humanijih uslova reprodukovanja populacije. U složenom determinističkom spletu nivoa rađanja prožima se uticaj demografskih, ekonomskih, socijalnih, socijalno-psiholoških i sociokulturnih činilaca. Sa aspekta problema preobimnog rađanja stanovništva ključnu ulogu imaju proces obrazovanja i emancipacija zene. To su sociokulturni činioci čije bi delovanje trebalo da omogući smanjivanje nivoa rađanja.
Keywords
