e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi (Aug 2021)
Türkiye ve İran'daki ders kitaplarının incelenmesi: Görsel öge, sayfa ve kapak tasarımları
Abstract
Bu çalışmada Türkiye ve İran’daki ders kitaplarının görsel tasarım ilkeleri bakımından incelenmesi ve karşılaştırılması amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden betimsel analiz yaklaşımı tercih edilen araştırmada doküman incelemesi yapılmıştır. Araştırmanın veri kaynağını; Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanan ilkokul 3.sınıf Matematik, Hayat Bilgisi ve Fen Bilimleri ders kitapları ve İran’da Eğitim Programı Planlama ve Yazma Dairesi Teşkilatı tarafından hazırlanan ilkokul 3. sınıf Matematik, Sosyal Bilgiler ve Ampirik Bilimler ders kitapları oluşturmaktadır. Ders kitaplarının seçiminde ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Ölçüt koşulları; ders kitaplarının resmi kurumlarca basılmış olması, benzer dersleri (içeriği) ve sınıfları içeriyor olması ve ayrıca görsellerin yoğun olarak kullanıldığı ilkokul 3. sınıfları kapsamasıdır. Bu araştırmada ders kitaplarının görsel tasarımı tema ve kategorileri; görsel ögelerin tasarımı, sayfa tasarımı, kapak tasarımı olarak belirlenmiştir. Analiz birimi olarak da “tema” seçilmiştir. Doküman incelemesinden elde edilen veriler kategorik ve tematik olarak analiz edilmiştir. Araştırmayı güvenilir kılmak için dokümanlar iki kişi tarafından analiz edilmiş ve uyuşuma bakılmıştır. Ders kitaplarındaki görsel ögeler kategorisi, resimleme ve fotoğraf olarak iki ayrı başlıkta incelenmiştir. Araştırma sonuçları şöyledir: Tasarım ilkelerine uyum bakımından İran’daki ders kitaplarının resimlemeleri, Türkiye’deki ders kitaplarının resimlemelerinden daha uyumludur. İran’daki kitaplarda fotoğraf, resimlemelerden daha fazla kullanılmıştır. İran’daki ders kitapları görsel ögelerin tasarımında ve kapak tasarımında; Türkiye’deki ders kitaplarından iki tanesi ise sayfa tasarımında daha başarılı bulunmuştur.
