Küreselleşmenin Yoksulluk Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği

Abstract

Küreselleşme sürecinin etki alanın genişlemesi 1980 sonrası uygulanan neo-liberal politikalar ile birlikte olmuştur. Taşımacılığın gelişmesi, iletişim, elektronik, internet, ulaşım gibi bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaşması, bilgiye erişimin kolay hale gelmesi ve bu hizmetlerin ucuzlaması, hizmet sektörünün dünya genelinde öne çıkarak ekonomik hasılanın önemli bir bileşeni haline gelmesine neden olmuştur. Bu durum mali piyasalarda sermaye hareketliliğinin artmasına, bankacılık ve finans piyasalarının derinleşmesine ve gelişmesine katkı sağlamış ancak beraberinde getirdiği krizler ve şoklar ile ekonomilerin daha hassas hale gelmesine neden olmuştur. Yaşanan bu süreç ile birlikte yoksulluk çok sayıda insanı etkiler hale gelmiş ve zengin kesim ile yoksul kesim arasındaki gelir eşitsizliği giderek artırmıştır.Küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkileri iktisat yazınında sıkça ele alınan bir konudur. Ancak literatür incelendiğinde elde edilen sonuçların aynı olmadığı izlenmektedir. Kimi yazarların iddiaları küreselleşmenin yoksulluğu azalttığı yönündeyken, kimi yazarlar aksini savunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 1980-2018 yılları arasında KOF küreselleşme endeksinin alt bileşenleri olan ekonomik küreselleşme, politik küreselleşme ve sosyal küreselleşme ile doğrudan yabancı yatırımların, yoksulluk (kişi başına hane halkı nihai tüketim harcaması) üzerindeki etkisini zaman serisi ekonometrisinden yararlanarak araştırmaktır. Bu amaçla çalışmada ilk olarak birim kök testleri yapılarak serilerin durağanlığının tespit edilmiş ve sonra Gregory-Hansen eşbütünleşme testi ile iki aşamalı Engle-Granger eşbütünleşme testleri yapılmıştır. Zaman serisi analizinden elde edilen bulgulara göre politik küreselleşme yoksulluğu etkilememektedir. Buna karşın DYY ve sosyal küreselleşme yoksulluğu azaltırken, ekonomik küreselleşme ise yoksulluğu arttırmaktadır.