Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Jun 2023)
Van- Çavuştepe Kalesi’nde Bulunan Ok Uçları
Abstract
Urartu Krallığı, MÖ. 9-7. yüzyıllar arasında başkent Tuşpa (Van Kalesi) olmak üzere kurulmuştur. Giderek güç kazanan krallığın sınırları; kuzeyde Gökçe Göl, kuzeybatıda İran, güneyde Urmiye Gölü ve batıda Fırat Nehri’ne kadar ulaşmıştır. Urartulular bu yayılım alanı içerisinde çok sayıda kale inşa etmişlerdir. Bu kalelerden biri de, Van iline 24 km mesafede olan ve Gürpınar İlçesi’nde yer alan Çavuştepe Kalesi’dir. Urartu kralı II. Sarduri (MÖ. 764-734) tarafından inşa ettirilmiş olan kaledeki ilk kazılar, 1961-1986 yılları arasında Prof. Dr. Afif Erzen tarafından gerçekleştirilmiştir. Daha sonraki kazı çalışmaları ise Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu tarafından 2014 yılında başlatılmış olup halen devam etmektedir. İlk dönem kazıları ile ikinci dönem kazılarında kalede çok sayıda ok ucu ele geçmiştir. Demir ya da bronzdan olan ok uçları döküm tekniğinde yapılmıştır. Ok uçları iki gruba ayrılmakla birlikte her grup kendi içerisinde çeşitli tiplere ayrılmaktadır. İlk grubu, sapın içine yerleştirildiği kovan soket bölümü olan kovan formlu ok uçları oluşturmaktadır. Diğer grupta ise, ok ucunun sapa girmesini sağlayan sivri bir çıkıntı söz konusudur. Bu tipteki ok uçları da yaprak formlu ok uçları olarak değerlendirilmektedir. Her iki tipteki ok ucu da mahmuz ya da kanat sayıları ve yapıları bakımından birbirinden farklı özellikler sergilemektedir. Çavuştepe Kalesi’nde ele geçen Urartu okları, savaşın yanı sıra yabani hayvanları avlamada da kullanılmıştır.
Keywords
