روش شناسی علوم انسانی (Mar 2017)
نقش فردگرایی روش‌شناختی در ساخت نظریه در دانش اقتصاد
Abstract
نظریه‌پردازی در دانش اقتصاد مبتنی بر پیش‌فرض‌هایی روش‌شناختی صورت می‌گیرد که دانستن این پیش‌فرض‌ها نظریه‌پرداز را نسبت به استحکام نظریه‌ای که به دنبال آن است آگاه‌تر می‌سازد. از جملۀ این پیش‌فرض‌ها، فردگرایی روش‌شناختی است که بر پیش‌فرض معرفت‌شناختیِ «تحویل» بنا شده است. تفکر اجتماعی متعارف در اولین تحویل، جامعه را از عناصر فرامادی می‌زداید؛ در تحویل دوم جامعه را صرفاً بشری می‌داند و آن را از عناصر غیر‌بشری پالایش می‌کند و در تحویل سوم این عناصر بشری را دارای خصوصیات مشترک و مساوی می‌داند و انسان نوعی نماینده را ترسیم می‌کند؛ نهایتاً در چهارمین تحویل با جمع جبری انسان‌های یکسان، نظریۀ اجتماعی را تولید می‌کند. تحویل سوم و چهارم، فردگرایی روش‌شناختی را در نظریه‌پردازی اجتماعی نمایان می‌سازد. در نوشتار حاضر پس از طرح نقش تحویل‌انگاری در ایجاد فردگرایی روش‌شناختی به نحوۀ ورود این پیش‌فرض روش‌شناختی به عرصۀ نظریه‌پردازی در دانش اقتصاد پراخته شده و تلاش شده است سازوکار تأثیرگذاری فردگرایی روش‌شناختی در ساخت نظریات اقتصادی روشن شود. مطابق با نتایج این پژوهش، فردگرایی روش‌شناختی در سه ساحت «انسان در مقام تعریف»، «انسان در مقام باور» و «انسان در مقام رفتار» به نظریه‌پردازی دربارۀ انسان نوعی اقتصادی پرداخته است
