Journal of Literature and Humanities (Dec 2023)
Türkçe-Bulgarca Bireylerin Düzenek Karıştırımı
Abstract
Farklı dilleri ya da değişkeleri konuşan topluluklar etkileşime geçtiğinde birtakım dilsel sonuçlar meydana gelmektedir ve bu sonuçlar ile onların altlarında yatan süreçlere gönderimde bulunan terim “dillerarası etkileşim”dir. İkidilli etkileşim bağlamlarında ortaya çıkan birçok dil olgusu bulunmaktadır. Düzenek değiştirimi söz konusu dil olgularından biridir. Düzenek kaydırımı ve düzenek karıştırımı olmak üzere iki türü bulunmaktadır. Çalışmamızın konusu olan düzenek karıştırımı sözce ya da tümce sınırları içinde (genellikle de tümcecik ve öbek kapsamında) meydana gelen bir düzenek değiştirimidir ve belli iletişim hedefleri doğrultusunda yapılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkçe-Bulgarca ikidilli Kuzeydoğu Bulgaristan Türklerinin gündelik konuşmalarında gözlenen düzenek karıştırımlarının hangi iletişimsel işlevler doğrultusunda, diğer bir ifadeyle ne amaçla, ve ne sıklıkta yapıldığının belirlenmesi ve böylelikle söz konusu grubun en çok hangi işlev doğrultusunda düzenek karıştırımı yoluna gittiğinin ortaya konmasıdır. Çalışmanın veri tabanı toplamda 5 saat 11 dakika uzunluğundaki dokuz adet günlük konuşma kaydından derlenen çevriyazılardan oluşmaktadır. Veri tabanının çözümlenmesi sonucunda elde edilen bulgular ikidilli Kuzeydoğu Bulgaristan Türklerinin yedi farklı iletişimsel işlev doğrultusunda düzenek karıştırımına başvurduklarını ve karıştırımların işlevlere göre dağılımları arasında farklılıklar olduğunu göster- mektedir. “Diğer dilde ifade etme kolaylığı” işlevinin diğer tüm işlevlere göre açık ara farkla en sık başvurulan işlev olduğu, ikinci sırada ise “vurgulama / onay” işlevinin yer aldığı gözlemlenmiştir.
Keywords
