Umde Dini Tetkikler Dergisi (Dec 2019)
Kur’an’da Geçen “…قَلِيلًا مَا/Ḳalīlan Mā” İfadesinin Anlam Alanı ve Çeviri Sorunu
Abstract
“…قَليلاً مَا” kalıbı “iman etmek”, “tezekkür etmek” ve “şükretmek” şeklinde üç farklı fiille birlikte Kur’an’da on âyette geçmektedir. Bu ifadenin gerek tefsirlerdeki gerekse meallerdeki anlamlandırmaları aynı tefsir veya mealde dahi farklılık arz etmektedir. Nitekim anlam, bu kalıp ile kullanılan fiilin niteliksel azlığını veya faillerin niceliksel azlığını veya ilgili fiilin yokluğunu işaret eder şekilde ifade edilmektedir. Bununla birlikte “…قَليلاً مَا” kalıbının kullanıldığı ifadeler, her müellif tarafından hatta aynı müellif tarafından geçtiği diğer âyetlerde dahi farklı anlamlar ile ifade edilmektedir. Bu çalışmada “…قَليلاً مَا” kalıbının kullanıldığı âyetlerde doğru anlamın ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Bu minvalde “…قَليلاً مَا” kalıbının dilsel/gramatik kullanımının yanı sıra, bu kalıbın geçtiği âyetin bağlamı ve hitap ettiği grupta doğru anlamın ortaya çıkarılmasında önemli bir role sahiptir. Nitekim ilgili ifade Arap dilinde gerçek anlamında (azlık) kullanıldığı gibi yokluk anlamında da kullanılmaktadır. Ancak -el-Bakara 2/88 hariç- diğerlerinin tamamında müşriklerden bahsedildiği ve dolayısıyla bu ifadelerin Mekkî sûrelerde yer aldığı açıktır. Bakara sûresi ise Medenî olup ilgili âyetteki hitap doğrudan Yahudileredir. Bu bağlamda bu ifadenin geçtiği âyetlerde muhatap kitlenin müşrikler/Yahudiler olması nedeniyle ilgili âyetlerde bu kişilerde iman, tezekkür ve şükrün azlığı değil, bu fiillerin yokluğu anlamı daha uygun olmaktadır.
Keywords
