Cumhuriyet İlahiyat Dergisi (Dec 2022)
İbn Teymiyye’den Önce Kur’ân’ın Kur’ân’la Tefsirini Bir Metot Olarak Öneren Âlim: Ebû Bekir İbnü’l-Arabî
Abstract
Literatürde Kur’ân’ın Kur’ân’la tefsirini bir metot olarak ilk sırada zikreden kişinin İbn Teymiyye olduğu yönünde hâkim bir kanaat mevcuttur. İbn Teymiyye, Mukaddime fî usûli’t-tefsîr’de ortaya koyduğu delil hiyerarşisinde bu metodu en öne almaktadır. Ancak ondan iki asır önce yaşayan Ebû Bekir İbnü’l-Arabî de önerdiği tefsir metotları içinde ilk sırada aynı metoda atıf yapmaktadır. Bu tespitten hareketle makalede, Kur’ân’ın Kur’ân’la tefsiri metoduna kısaca değinildikten sonra İbnü’l-Arabi’nin Kânûnu’t-Te’vîl’i hakkında kısa bir bilgi verilmekte ve onun bu metodu ele alma biçimi irdelenmektedir. Bu konu kapsamında her iki müellifin metodunun da müşterek ve muhtelif yanları ortaya konulmaktadır. Buna ilaveten müelliflerin bu metodu ilk sıraya almalarından kaynaklanan problemlere ilişkin bulgular paylaşılmaktadır. Son olarak, iki müellifin de adı geçen metodu ilk sıraya almalarının muhtemel nedenleri üzerinde durulmaktadır. Bu arka planda çalışmanın amacı, klasik dönemde tefsir metotları içinde Kur’ân’ın Kur’ân’la tefsirini İbn Teymiyye’den önce ilk sırada zikreden bir başka âlimin bulunduğunu ortaya koymak ve bu çerçevede bir analiz gerçekleştirmektir. Veri ve içerik analizi çerçevesinde İbnü’l-Arabî’nin Kânûnu’t-Te’vîli’nde ve İbn Teymiyye’nin Mukaddime’sinde Kur’ân’ın Kur’ân’la tefsiri bağlamındaki muhteva analiz edilmiş, ortaklık ve farklılıkları açısından mukayeseli incelemeye tabi tutulmuştur.
Keywords
