منظر (Mar 2019)
مفهوم حق به شهر و ارتباط آن با طراحی شهری شهروندمدار؛ تطبیق هنجارهای جامعِ بیان‌گر شهروندمداری، با شاخصه‌های کیفی طراحی شهری
Abstract
براساس ماهیت میان‌رشته‌ای طراحی شهری و بحث‌‌های نوین مربوط به آن، امروزه، لزوم توجه به مسائلی همچون مطالبۀ حق به شهر، شهروندمداری و عدالت شهری بیش‌ازپیش مطرح شده است. حق به شهر، مسئله‌ای با ماهیت اجتماعی، سیاسی و حقوقی است که با تعریف مجدد مفهوم حق شهروندی، مجموعۀ حقوقی را برای شهروندمدارتر کردن بستر زندگی شهری، به‌صورت شفاف و عادلانه مطالبه می‌کند. در این میان نقش فرآیند طراحی شهری در شکل‌دهی به محیط زندگی شهروندان، حائز اهمیت است و بنابراین با تأکید بر ماهیت میان‌رشته‌ای آن، مفهوم حق به شهر می‌تواند در سکونتگاه‌های شهری محقق شود. در راستای همین مسئله، این مقاله سعی دارد تا با اتخاذ پیش‌زمینه‌ای انسان‌مدارانه و با کنکاش در مفهوم حق به شهر، ارتباطی معنادار بین نظریه و عمل در طراحی شهری فراهم کند تا از نقش پررنگ مفاهیم اجتماعی، در کنار کیفیت‌های محیطی، برای توسعۀ کیفیت فضاهای شهری عمومی استفاده شود. بدین سبب، ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای مربوط به حوزه‌های حق به شهر و عدالت شهری، هنجارهای جامع شهروندمداری استخراج شده است. سپس به‌واسطۀ روش‌های مقایسه‌ای، تحلیل محتوا، توصیفی-تحلیلی و تطبیق هنجارهای جامع شهروندمداری با شاخصه‌های کیفی مطرح‌شده توسط متخصصین طراحی شهری، سعی شده است تا یک چارچوب نظری متشکل از شاخصه‌های کیفی مؤثر در بروز طراحی شهری شهروندمدار، در دو حوزۀ فرآیند و تولید محصول طراحی شهری فراهم شود.
Keywords
