ارزیابی و پهنه‌بندی خطر ریزش های سنگی در منطقۀ بند ارومیه (مسیر جادۀ ارومیه ـ سیلوانا) با استفاده از روش آنبالاگان

Abstract

جادۀ ارومیه ـ سیلوانا در جنوب غرب شهرستان ارومیه قرار دارد این جاده از ابتدای جادۀ بند شروع شده و در منطقۀ تفرجگاهی و گردشگری بند ارومیه واقع شده است. هدف از این تحقیق تعیین مناطق پر خطر با استفاده از نرم افزار (Arc GIS 10) و روش پهنه­بندی آنبالاگان، از دیدگاه ناپایداری دامنه­ای در محور فوق و روستا­های منطقه است. به این منظور 14 لایه (گسل، ارتفاع، آبراهه، شیب، جهت شیب، واحد سنگ­های رسوبی آواری (OMS)، رسوبات آبرفتی، پوشش گیاهی، نقاط حادثه­ساز، روستا، شهر، سد، جاده و راه­های روستایی) تهیه شد و با وزن­دهی به عوامل مخاطره­زا و با استفاده از نقشۀ پهنه­بندی خطر ریزش سنگی محدودۀ مورد مطالعه، نتایج را به پنج گروه تقسیم نمودیم: بر طبق نقشۀ مورد نظر از مجموع 07/7441 هکتار از محدودۀ مورد مطالعه، 73/1509 هکتار در محدودۀ با خطر بسیار زیاد قرار دارد، 47/2330 هکتار در محدودۀ با خطر زیاد، 14/1980 هکتار در محدودۀ با خطر متوسط، 66/1150 در محدودۀ با خطر کم و 07/470 هکتار در محدودۀ با خطر بسیار کم قرار دارد. تمامی روستا­ها (بند، جانوسلو، نوشان علیا و سفلی) در مناطق با خطر زیاد تا متوسط واقع شده­اند. بیشترین تجمع مناطق پرخطر در غرب، جنوب­غربی می­باشد. اکثر راه­های روستایی در مناطق با خطر کم تا متوسط قرار دارند و از 14 کیلومتر جادۀ اصلی تنها دو کیلومتر از آن در محدودۀ کم خطر و بی خطر قرار دارد. با انطباق نقشۀ نقاط حادثه ساز با نقشۀ پهنه بندی می­فهمیم که بیشتر ریزش­های سنگی و واریزه­ها در پهنۀ با خطر متوسط تا بسیار بالا قرار دارند. سد شهرچایی در محدودۀ با خطر متوسط قرار دارد ولی دامنه­های اطراف سد مناطقی پر خطر هستند که ریزش­های سنگی در آن­ها سد شهرچایی را تهدید می­کند.

Keywords

• ریزش سنگ
• پهنه بندی
• آنبالاگان
• بند ارومیه